Evran var tálsýn frá byrjun. Euro Trashed

A grand illusion

 

Grein eftir Joachim Starbatty hagfræðiprófessor við háskólann í Tübingen í Suður-Þýskalandi birtist þýdd frá þýsku í New York Times á sunnudaginn næst síðasta. Greinin segir (stuttur úrdráttur):

 

THE European Monetary Union, the basis of the euro, began with a grand illusion

 

 

Evran var tálsýn frá byrjun. Á annarri hlið jöfnunnar voru Austurríki, Finnland, Holland og Þýskaland. Virði gjaldmiðla þessara landa hækkaði að jafnaði innan Evrópu og á heimsmarkaði. Á hinni hlið jöfnunnar voru; Belgía, Frakkland, Grikkland, Ítalía, Portúgal og Spánn. Virði gjaldmiðla þessara landa lækkaði að jafnaði. Samt var myntbandalag Evrópusambandsins klætt á alla fætur allra landanna í einni skóstærð. Sem afleiðing þurftu sum löndin að fegra heimilisbókhaldið svo þessi eina skóstærð EMU passaði þeim.

 

Bjartsýnismenn í Þýskalandi sem og aðrir bjartsýnir evrukratar vonuðu að sameiginleg mynt myndi ala af sér aukna samkeppnishæfni á alþjóðavettvangi og koma í gang stormsveip af efnahags- og samfélagsumbótum í öllu Evrópusambandinu. En reyndin varð hin algerlega gagnstæða. Í stað þess að toga og hvetja löndin áfram, hefur ódýrt lánsfé seðlabanka ESB laðað ríkisstjórnir og heimili landanna inn í svefnálmuna þar sem þau liggja ennþá í makindum ofneyslu og skuldasöfnunar, sérstaklega lönd Suður-Evrópu.    

 

Kostir evrunnar voru málaðir fölskum litum frá byrjun. Ólíkt löndum Norður-Evrópu eiga lönd Suður-Evrópu erfitt með að selja ríkisskuldabréf og þar með fjármagna ríkisrekstur sinn áfram. Suður-Evrópa er þess utan ósamkeppnishæf. Vandamál þessara landa hafa bara versnað við að ganga í myntbandalagið. 

Ef Grikkland væri ekki í EMU þá gæti það fellt gengið, gert sig samkeppnishæft og samið betur um sínar skuldir á vettvangi alþjóðasamfélagsins. En í staðinn þá læsa evruhandjárnin Grikkland á höndum og fótum, hvetur landið til fjármálalegra feluleikja, hækkar skatta og lækkar laun opinberra starfsmanna. Aðgerðir sem munu þvinga Grikkland inn í ennþá meiri kreppu sem á endanum mun lækka lánshæfni landsins ennþá meira. Að láta hin lönd myntbandalagsins um að borga þetta mun aðeins senda röng skilaboð til annarra landa EMU í svipaðri aðstöðu og loks knýja allt myntbandalagið niður á kné.

 

Það stutta í því langa er það að evran er á leiðinni í algert hrun. Núna er verið að reyna að smygla vandamálunum fram hjá upphaflegu reglum myntbandalagsins.  

 

Ef Þýskaland myndi notfæra sér þetta tækifæri til að segja sig úr myntbandalaginu þá myndi landið ekki verða eitt á báti. Sömu útreikninga myndu Austurríki, Finnland og Holland gera - og hugsanlega Frakkland líka. Þau myndu yfirgefa skuldakónga EMU og ganga í nýtt bandalag með Þýskalandi. Hugsanlega gæti einnig komið ný og betri mynt út úr því. Þetta yrði sársaukaminnsta aðferðin og hún endurspeglar einungis hina raunverulegu stöðu mála í dag; tvískipt myntbandalag; NYT - Euro Trashed

 

Það var nefnilega það. Joachim Starbatty var einn þeirra fjórmenninga sem upphaflega fóru með evruaðild Þýskalands fyrir stjórnaskrárdómstól landsins. Þeir töpuðu málinu. Nú vígbúast þeir á ný.

 

Fyrri færsla

 

Samfylkingin leiðréttir leiðinlegan misskilning

 

Uppfært

 

UPDATE 1-Greece CDS surpass Iceland, first time since 2005 

Samfylkingin leiðréttir leiðinlegan misskilning

Framanámenn Samfylkingar leiðrétta hér með misskilning sem kom óvart upp við tilraunaupptökur 

Komið hefur í ljós að mynt Evrópusambandsins, evra, var ekki þrautarvörn, heldur var hún getnaðarvörn.

Þessi misskilningur leiðréttist hér með og mun ekki koma fyrir né verða tekinn upp eða í notkun aftur.

Virðingarfyllst

Samfylkingin (og Malta)

 

 

Reisn Evrusvæðis - met slegið í dag: 7,1% vörn gegn hagsæld

Mynd; Bloomberg - 10 ára ríkisskuldabréf (Grikklands)

Vaxtakostnaður á 10 ára ríkisskuldabréfum í dag.

Greece	7,10%
Portugal	4,21%
Italy	3,92%
Spain	3,87%
Norway	3,78%
Canada	3,68%
Belgium	3,60%
Austria	3,52%
France	3,46%
Denmark	3,40%
Netherlands	3,38%
Finland	3,37%
Sweden	3,23%
Germany	3,13%
Switzerland	1,96%
Japan	1,41%

 

Núna er verra að vera Grikkland en Mexíkó og mörg nýmarkaðslönd. 

 

Fyrri færsla

EMU-RÍKISGJALDÞROTA-DAGBÓK STOFNUÐ 3. APRÍL 

 

Slóðir

Greek Bond Yields Soar to 7.1%

Greek bonds break records, mostly just break 

EMU-RÍKISGJALDÞROTA-DAGBÓK STOFNUÐ 3. APRÍL

Gríski harmleikurinn. Er stærsta ríkisgjaldþrot mannkynssögunnar að hefjast í evrum í myntbandalagi Evrópusambandsins?

Ég hef stofnað EMU-ríkisgjaldþrotadagbók. Eins og sakir standa, eru sterkar líkur á því að lýðveldið Grikkland muni verða gjaldþrota inni í myntbandalagi Evrópusambandsins. Allir sem hlut eiga að máli vona að til þessa muni ekki koma.

Málið er stórt og mjög flókið. Ef gríska lýðveldið mun fara í þrot, þá yrði um stærsta ríkisgjaldþrot mannkynssögunnar að ræða. Peningalega séð eru tæplega hálf billjón evrur í húfi. Þetta yrði stærra en samanlagt ríkisgreiðslufall Argentínu og Rússlands. Og það sem verra er, það mun eiga sér stað inni í miðju myntbandalagi Evrópusambandsins. Það yrði verst hugsanlegi staðurinn til að fara í ríkisgjaldþrot. Afleiðingarnar yrðu geigvænlegar fyrir alla aðila. Tilgangurinn með þessari síðu er að fylgjast sérstaklega með þróun þessa máls. Við skulum þó vona það besta, Grikklands vegna.  

Dagbókin er hér: EMU-Ríkisgjaldþrotadagbók á tilveraniesb.net og verður uppfærð í takt við þróun atburðarásar þessa máls. 

 

Fyrri færsla:

Skoðanakönnun: Þjóðverjar vilja út úr evru

Skoðanakönnun: Þjóðverjar vilja út úr evru

Dauðadæmt myntbandalag hvort sem er?

 

Financial Times og Harris Interactive framkvæmdu skoðanakönnun í Þýskalandi, Ítalíu, Frakklandi og á Spáni. Þar kom fram að meirihluti þýsku þjóðarinnar vill yfirgefa myntbandalagið og þar af leiðandi fá þýska markið aftur. Meirihlutinn vill að Grikkland yfirgefi myntbandalagið og er einnig algerlega á móti því að koma Grikklandi til aðstoðar með fjármunum Þýskalands.

 

Í grein á FT segir Wolfgang Munchau að núverandi staða mála myntbandalagsins, stjórnmálalega séð, sé ekki samrýmanleg áframhaldandi tilveru evru og myntbandalagsins [sem er það sama og að segja að stjórnarskrá Þýskalands sé ekki samrýmanleg því sem farið er fram á við Þjóðverja að gert verði - eða í sanni öfugt]. Við séum að horfa á byrjunina á endalokum evrunnar ef núverandi staða festi sig í sessi segir Munchau.

Hann segist hafa heyrt því hvíslað að eina hugsanlega málamiðlunin í þessari glímu myntbandalagsins við Þýskaland sé sú, að gegn einnota (one off) aðstoð við Grikki - og svo aldrei aftur til neinna annarra landa - fái Þýskaland innleitt nýja, herta og ógnvekjandi skilmála fyrir veru og þátttöku landanna í myntsamstarfinu. Og svo einnig, að hægt verði að reka lönd úr myntbandalaginu gegn vilja þeirra. En Munchau bindur ekki miklar vonir við að svona málamiðlun sé raunverulega í boði. Hann telur að Angela Merkel ætli sér greinilega ekki að fara á skjön við stjórnarská Þýskalands og vilji einnig túlka anda stofnsáttmála myntbandalagsins samkvæmt upphaflegum tilgangi hans.

En hver sem ákvörðunin verður, þá marka þessir atburðir þáttaskil og upphafið á endalokum myntbandalagsins eins og við þekkjum það í dag, segir Munchau. Þetta sé hið sögulega mikilvægi ákvörðunar Angelu Merkel kanslara, sem greinilega ætlar sér að taka stjórnarskrá Þýskaland alvarlega - og sem sagt - taka hana fram yfir tilveru myntbandalagsins [og sem mig grunar að hún, úr þessu, álíti dauðadæmt hvort sem er]

 

FT skoðanakönnun | Eurointelligence | FT WM

 

Fyrri færsla

 

Mynd af svartri framtíð: lífið eftir japönsku. Hugskot um fjölskyldu- og ættarsamfélagið 

Mynd af svartri framtíð: lífið eftir japönsku. Hugskot um fjölskyldu- og ættarsamfélagið

 

 

Mynd af svartri framtíð. Lífið eftir japönsku

 

Mannfjöldaspá fyrir Japanska hagkerfið næstu 95 árin. Þessi spá jafngildir því að Íslendingar allir yrðu aðeins um 100.000 talsins eftir 95 ár. Þegar faðir minn góði og nú sálugi fæddist árið 1921 voru Íslendingar um það bil 94.000 talsins. Þetta var fyrir aðeins 89 árum. Þegar ég fæddist árið 1956, eða 35 árum seinna, voru Íslendingar orðnir 159.000 talsins. Í dag eru þeir um 315.000. Þetta kallar maður framfarir og að eiga bjarta framtíð.

 

Það leiðinlega við þessa japönsku mynd er eðlilega það, að fyrir Japani þýðir þetta endalok velmegunar. En svona eða álíka verður ástandið í flestum ríkjum Evrópusambandsins einnig. Ömurlegt framtíð er í vændum fyrir flest ríki ESB. Það er ógerningur að snúa þessari þróun við nema á hundruðum ára. Þannig virkar útsæðislíkan bænda (e. farmers seed model) fyrir Homo Sapiens. Að finna eina konu á frjósemisaldri á þessari mynd mun kosta mikla leit. Ef þær geta flúið svona samfélag þá munu þær örugglega gera það. Þær munu að minnsta kosti ekki vilja fæða börn inn í svona ruglað samfélag. Þær fara í verkfall. Japanskar konur fóru í verkfall. Nútíminn kom aldrei til þeirra; Life After Japanese (uppfært: það er sennilega nauðsynlegt að taka það fram að þessi færsla er ekki 1. aprílgabb) 

 

 

Mynd; raunverð húsnæðis í ÞÝS, JAP og OECD frá 1970

 

Hugskot um ættarsamfélagið

Ég sá þessa bloggfærslu hjá Sigurði Ingólfssyni fyrir nokkrum dögum. Þarna rifjaðist upp fyrir mér samtal sem ég átti við hagfræði-dóttur mína sem býr (því miður fyrir mig:) í París í Frakklandi eins og er. Við vorum að ræða saman um hið hrikalega lága frjósemishlutfall sem er í næstum öllum löndum ESB - og hvernig standi á þessu. "Pabbi, þú skilur þetta ekki alveg," sagði hún. "Ég hef séð fólk á götunni hérna í París með smábörnin sín. Þetta er ömurlegt að horfa uppá. Þú ert alinn upp á Íslandi og skilur ekki að hér eignast fólk ekki börn nema að það sé alveg 1000% öruggt um að lenda ekki á götunni með barnið. Þið á Íslandi þurfið ekki að hugsa út í þetta. Þið eignist bara börn án þess að hugsa út í það, vel vitandi að þið munuð ekki lenda á götunni með barnið, sama á hverju dynur." 

Þetta hafði ég auðvitað ekki hugsað út í. En svo fór ég að hugsa nánar; já þetta er rétt hjá henni, en það er meira, miklu meira. Af hverju er fólk á Íslandi ekki hrætt við að eignast börn? Jú fyrir það fyrsta þá er þar auðvitað hið svo kallaða "velferðarsamfélag". En sú skýring ein dugar ekki nándar nærri alveg. Hún er alls ekki næg, því jafnvel í "velferðarsamfélögum" eignast fólk ekki börn, eða a.m.k ekki nógu mörg börn til í það minnsta að viðhalda samfélagi sínu. Það er eitthvað meira hér. Já það er meira og það er; 1) sterk fjölskyldubönd og 2) sterkt ættarsamfélag.

 

Þegar RÍKIÐ yfirtekur hlutverk fjölskyldunnar þá endar líf ættarsamfélagsins. Því þá eyðileggur ríkið hvatana sem búa til þær aðstæður sem fær ættarsamfélagið til að þrífst vel og blómstra. Blóð er næstum alltaf þykkara og haldbetra en vatn hins opinbera. Ég enda þó alltaf á þeirri lokaniðurstöðu sem bæði ég og konan mín komumst næstum alltaf að, þegar við ræðum þessi mál; í endanum er það alltaf atvinnumarkaðurinn sem knýr fólk til góðra gjörninga á þessu sviði. Full atvinna, tækifæri fyrir alla, menntaða sem minna menntaða, er það sem hefur úrslitaþýðingu fyrir framtíð samfélagsins. 

En full atvinna getur ekki skapast í ríkjum með of stóran opinberan geira, því hagvöxtur í svoleiðis samfélögum verður alltaf of lélegur til að geta knúið fram fulla atvinnu handa öllum. Ergo; lágir skattar, hóflegur lítill opinber geiri, fjölskyldu- og ættarsamfélag, plús að það sé ekki tabú þó svo ógift fólk, eða fólk sem er ekki í sambúð, eignist börn; að það reddist þrátt fyrir allt. Þökk sé fjölskylduböndum og ættarsamfélaginu. Að reyna að gera ættarsamfélagið óþarft eru grundvallarmistök. Það ætti hins vegar alltaf að reyna að gera hið opinbera sem mest óþarft. Það er það eina eðlilega.

 

The size and functions of government and economic growth

Danmark har haft den 5. laveste økonomiske vækst fra 1996 til 2006

Danmark står til at få den 4. laveste vækst i oecd i perioden 2011-2017 

Þessi tvö fyrirbæri, fjölskylduböndin og ættarsamfélagið, munu aldrei skera það mikið niður að þau hætti að virka. Það gerir hins vegar hið opinbera þegar skattatekjurnar hætta að koma inn. Og það munu þær gera (skattatekjurnar) þegar samfélagið verður gelt. Þá er ekkert eftir. Búið er þá að eyðileggja alla innviði samfélagsins frá grunni. Þá tekur Viktoríanskt samfélag við, þar sem hver er sjálfum sér næstur. 

Svo eru örugglega fleiri þættir sem spila hér inn. En nógu stór er að minnsta kosti hinn opinberi geiri í Frakklandi þar sem fólk sést á götunni með börnin sín í því langtíma massífa atvinnuleysi sem þar ríkir. Sama er að segja um mörg ríki með stóran opinberan geira þar sem frjósemishlutfall er allt of lágt. Það sama var einnig að segja um Sovétríkin. Þau voru ljóslifandi dæmi um fullkomna upplausn fjölskyldunnar og afnám ættarsamfélagsins. Svartnættið í faðmi hins gjaldþrota opinbera varð algert. Samfélagið dó og er ennþá að deyja. 

Hin svo kölluðu "velferðarsamfélög" eiga sífellt á hættu að breytast í dópsölu ríkisins fyrir stjórnmálamenn. Ekki er hægt að komast út úr dópsölunni né neyslu þegnana aftur. Ríkið blæs út, hagvöxtur, nýsköpun og loks frjósemi stöðvast og hverfur. 

 

Eina óendurnýjanlega náttúruauðlind Evrópusambandsins, að því er virðist, er fólkið sjálft. Það er að hverfa. Árið 2050/60 munu flest börn heimsins - í einu landi - að líkindum fæðast í Bandaríkjunum og ekki í Kína. Í hvorum markaðnum vilt þú, Ísland mitt kæra, vera þátttakandi? Svartnætti eða ekki. To be, or not to be í orðsins fyllstu merkingu. Er ekki kominn tími til að einhver sjónfrár sé settur á ný í útkíkk á þjóðarskútunni, sem greinlega er að sigla í vitlausa átt. Austur er kolröng stefna. 

 

Fyrri færsla

 

Írland - Finnland - Grikkland - Þýskaland - Lettland - Litháen - Eistland. Svo eru það Spánn - Portúgal - Ítalía. . . og Gylfi 

Írland - Finnland - Grikkland - Þýskaland - Lettland - Litháen - Eistland. Svo eru það Spánn - Portúgal - Ítalía. . . og Gylfi

 

 

 

Það sem Gylfi veit ekki 

 

1. Írland ennþá á leiðinni niður og á heljarþröm

Írska hagstofan kynnti á fimmtudaginn fyrstu niðurstöður mælinga á frammistöðu írska evruhagkerfisins á síðasta ári. Árið 2009 í heild kom út með 7,1 prósent samdrætti í landsframleiðslu og 11,3 prósent samdrætti í þjóðarframleiðslu. Þetta er mesti samdráttur á einu ári í sögu Írlands, segir hagstofan. Á síðasta fjórðungi 2009 féll landsframleiðsla Írlands um 5,1 prósent miðað við sama tímabil á árinu 2008. Samdráttur landsframleiðslu á milli þriðja og fjórða ársfjórðungs 2009 var 2,3 prósent, þannig að samdrátturinn heldur áfram á Írlandi. Á síðustu 11 ársfjórðungum hefur hagkerfið haldið áfram að dragast saman alla ársfjórðunga nema einn. Samtals á þessu tímabili er 13,2 prósent af írska hagkerfinu horfið; hagstofa Írlands | Børsen

 

Þá vitum við eftirfarandi

2. Við vitum að ERM landið Lettland sem tengt hefur mynt landsins fasta við evru hefur sett nýtt heimsmet í efnahagshruni. Í skýrslu Center for Economic and Policy Research í Washington í febrúar kom fram að afleiðing gengisbindingarinnar sé sú að heimsmet í hruni landsframleiðslu nokkurs ríkis, síðan sögur hófust, er nú verið að setja með 30% hruni landsframleiðslu Lettlands inni í ERM-pyntingarklefa Evrópusambandsins. Samdrátturinn í landsframleiðslu Lettlands á þremur árum verður yfir 30%. Þetta er meira en landsframleiðsla Bandaríkjanna féll í stóru kreppunni frá 1929-1933 | Mánudagur 15. febrúar 2010

 

3. Við vitum að finnska hagstofan gerði grein fyrir árinu 2009 í heild þann 1. mars. Landsframleiðsla Finnlands féll um hvorki meira né minna en 7,8% á árinu í heild. Þetta er mesta hrun í landsframleiðslu Finnlands á einu ári frá því að mælingar hófust árið 1975. Í frægu finnsku kreppunni 1991-1993, þegar Finnland upplifði erfiða bankakreppu samhliða hruni Sovétríkjanna, þá féll landsframleiðsla Finnlands "aðeins" um 6% á árinu 1991 þegar verst lét. Til að fá fram tölur um svipað hrun og varð á árinu 2009, þurfa Finnar að leita aftur til áranna 1917-1918. Þetta er hin svo kallaða finnska leið sem mikið hefur verið í ríkisfjölmiðlum á Íslandi og kynnt þar sem fyrirmynd fyrir Ísland | Þriðjudagur 2. mars 2010

 

4. Við vitum að Grikkland er orðið gjaldþrota í evrum inni í Evrópusambandinu. Alþjóða Gjaldeyrissjóðurinn er á leiðinni þangað. 

 

5. Við vitum að það er hægt að hafa svo kallaðan sterkan gjaldmiðil í veikum hagkerfum. Það sjáum við á Japan og evrusvæðinu. Þetta eru tvö veikustu hagkerfi heimsins og sem einnig munu þjást mest næstu árin, áratugina og aldirnar - þ.e íbúar þessara hagkerfa.

6. Við vitum líka að gjaldþrotahætta ríkisjóða í Evrópu er hærri hjá þeim löndum sem hafa ekki sína eigin mynt. Þetta vitum við núna.

Ekkert af þessu virðist viðskiptaráðherra Íslands vita. Hann hlýtur að lifa og anda í lokuðu ERM-herbergi inni við sundin blá. Já, hann er heppinn að búa á Íslandi, því framtíð íslenska hagkerfisins var að minnsta kosti öfundsverð þegar hann settist sæll og glaður í ráðherrastól viðskiptaráðuneytisins. Þetta tilfelli er greinilega verra viðureignar en nokkurn tíma hefur mælst frá upphafi. Hvað gerðist?

Írland - Finnland - Grikkland - Þýskaland - Lettland - Litháen - Eistland. Svo eru það Spánn - Portúgal - Ítalía. . . og Gylfi - sterkasti hagfræðingurinn í evru-líkkistunni 

 

Hve mikið meira þurfum við að vita? Hvenær verðum við loksins upplýst? 

 

Eftirmáli

 

Furðufugl virðist sitja á í fuglahreiðri fyrrverandi viðskipta- og bankamálaráðherra Íslands. Einn og vel einangraður í musteri forvera síns. En fyrirrennari Gylfa var þó miklu verri. Hér eru samt tveir þungavigtarmenn Samfylkingarinnar komnir saman í eitt - og útkoman er núll. 

Merkilegt hvað 0,1% er miklu betra en núllið hann Gylfi. Það er líka furðulegt að Bandaríkjamenn skuli ekki hafa svona Gylfa og Björgvini til að bjarga sér eftir að mynt þeirra, Bandaríkjadalur, hefur misst 95% af verðgildi sínu gagnvart sumum gjaldmiðlum heimsins, eftir að hann sem betur fór var tekinn af gullfæti. Svona gullfótur er núna að trampa myntbandalagslönd Evrópusambandsins í spað.  

Endirinn á framsögu ráðherrans varð sá að hagfræðingar Seðlabanka Íslands enduðu inni á salernum bankans til að komast hjá því að þurfa að pissa í buxurnar af hlátri fyrir framan viðskiptaráðherra Íslands. Það tókst rétt svona sæmilega. Dapurlegt og sennilega satt; MBL

 

Fyrri færsla

 

Evruþátttaka hefur djúpfryst ítalska hagkerfið 

Evruþátttaka hefur djúpfryst ítalska hagkerfið

 

 

Mynd; ft.com/alphaville 

 

Er Evrópujökull að myndast?

 

Þið munið öll eftir hinum sjúka manni Evrópu (e. the Sick Man of Europe). Frá 1990 varð Þýskaland hinn sjúki maður Evrópu. Sameining Þýskalands kostaði mikið og hagvöxtur varð ömurlegur. Hefur þetta batnað núna? Nei Þýskaland er ennþá fárveikt. Meðalhagvöxtur á ári í Þýskalandi hin síðustu 10 ár er næstum enginn, eða 0,2-0,5 prósent á ári síðustu 9-12 ár. Þetta er þá tæplega 30% af hagkerfi evrusvæðis, sem ennþá er fárveikt.

En það eru fleiri sjúklingar sem liggja á öldrunardeildinni. Ítalía er alveg meðvitundarlaust hagkerfi. Ekkert bifast á Ítalíu. Skegg- og hagvöxtur í ítalska hagkerfinu er alveg hættur og hárin fara bráðum að draga sig inn undir húðina og hverfa. Frá árslokum 2001 til ársloka 2009 hefur ítalska hagkerfið vaxið um það bil 0,0000%. Þetta er verra en Japan og er þá mikið sagt. Ítalía er rúmlega 17% af evru hagkerfinu. Þá höfum við 17+30 eða um það bil 47% af evruhagkerfinu sem er orðinn jökull.

Nú fer Þýskaland fram á að restin af evrusvæði setji frystivélarnar í gang og frysti sig niður í þýsk-ítalska jöklakerfið. Þetta er kölluð aðlögun. En hve skemmtilegt verður að fylgjast með þessu náttúrufyrirbæri. Ég mæli með pistlinum á Financial Times Alphaville, sjá slóð hér að ofan.

Byggingarbólan á Spáni hefur forðað Spáni frá jöklafrosti. Ástæðan fyrir því að bólan varð til á Spáni sést vel hér á mynd Edward Hugh; neikvæðir raunstýrivextir seðlabanka Evrópusambandsins á Spáni. Segið svo að vaxtavopnið virki ekki !

 

Írland er svipað, þ.e. rjúkandi rústir eftir ranga stýrivaxtastefnu seðlabanka Evrópusambandsins, með 7,1 prósent samdrætti í landsframleiðslu á árinu 2009 og 11,3 prósent samdrætti í þjóðarframleiðslu. Þetta er mesti samdráttur á einu ári í sögu Írlands, segir írska hagstofan  Á síðustu 11 ársfjórðungum hefur írska hagkerfið haldið áfram að dragast saman alla ársfjórðunga nema einn. Samtals á þessu tímabili er 13,2 prósent af írska hagkerfinu horfið 

 

Meira efni og fréttir hér í glugganum á tilveraniesb.net 

 

Fyrri færsla 

 

ESB, evran og friður 

ESB, evran og friður

Eurokrataþvættingur

 

Í frétt Bloomberg, sem ég skrifaði um í gær, kom fram að Martin Feldstein álítur að sameiginleg mynt komi ekki í veg fyrir ófriðar- og styrjaldarhættu á milli þeirra landa sem nota myntina. Þetta hefur lengi verið mitt álit líka. Ef menn hugsa dýpra þá munu þeir alltaf komast að þeirri niðurstöðu að það eina sem hindar ófrið og styrjaldir er öflugt lýðræði. Lýðræðisþjóðir fara ekki í stríð við aðrar lýðræðisþjóðir. Það gera þær bara ekki. Fundnar eru lausnir. En þær geta þó þurft að heyja hernaðarlega baráttu við andlýðræðisleg öfl, þ.e. berjast fyrir varðveitingu lýðræðis.

 

Þess vegna er það að mínu mati þvættingur að halda því fram að tilkoma Evrópusambandsins hafi stuðlað að og varðveitt frið í Evrópu. Það er lýðræðið sem hefur gert það, ekki ESB. Hinsvegar hefur ESB og Brussel á margan hátt gert sitt ýtrasta til að grafa undan lýðræðinu í Evrópu. Nú er einnig að koma í ljós að Evrópusambandið er að verða frystikista efnahagsmála. Hagsæld, velmegun, massíft atvinnuleysi og ömurleg frjósemi eru að frjósa föst og þekja Evrópu með ís. Hvar endar þetta? Með nýjum ófrði? 

 

Færslan í gær

 

Stjórnmálamenn hlusta ekki alltaf á hagfræðinga (áfall?) 

Stjórnmálamenn hlusta ekki alltaf á hagfræðinga (áfall?)

 

 

 

. . og evrusvæðið er ekki Bandaríki Norður Ameríku

 

Bandaríski hagfræðingurinn Martin Feldstein segir að fyrirhugaðar efnahaglegar niðurskurðar- og aðhaldsaðgerðir Grikklands muni mistakast og landið muni vel hugsanlega yfirgefa myntbandalag Evrópusambandsins (EMU), svo það geti þar með fengið sína eigin mynt og unnið sig út úr vandamálunum.

Martin Feldstein er prófessor við Harwardháskóla og fyrrverandi ráðgjafi Ronalds Reagan Bandaríkjaforseta. Hann þótti líklegastur til að verða seðlabankastjóri Bandaríkjanna áður en George W. Bush valdi Ben S. Bernanke til þess starfs.

Þegar ákveðið var að setja EMU á fót sagði Martin Feldstein að evrusvæðið hefði ekki hinar réttu forsendur til að verða ákjósanlegt myntsvæði fyrir sameiginlega mynt ESB-landa. Martin Feldstein benti á að húsmóðir í Róm hefði engan áhuga á að vita hvað brauðið kostaði í Finnlandi, hún myndi áfram kaupa það í næsta bakarí og hún talaði ekki Finnsku. Það sama gliti fyrir trésmiðinn frá Barcelona, hann myndi ekki sækja vinnu til Berlínar, hann talar ekki þýsku og mun ekki læra þýsku bara til þess að geta stundað vinnu á þýsku.

Lesist: staðbundin áföll og bólur munu myndast á myntsvæðinu því hreyfanleiki vinnuafls er svo að segja enginn. Staðbundnar þenslubólur munu því mjög auðveldlega verða til á myntsvæðinu og sem ekki er hægt að stýra eða laga með stýrivöxtum, því þeir eru stilltir á meðaltalsverðbólgu í kjarnalöndum EMU. Þegar bólurnar springa mun það leiða til vandræða fyrir ríkissjóði viðkomandi landa, því engar yfirfærslur á milli ríkisfjárlaga landanna eru leyfðar innan EMU og löndin hafa takmarkaða möguleika á að verða samkeppnishæf á ný (e. asymmetric shocks within the eurozone; hér)

Svona bólur myndu ekki skapast svo auðveldlega í Bandaríkjunum því nýtt vinnuafl myndi streyma til staða þar sem mikil eftirspurn er eftir því - og þannig halda tímalaunum niðri. En skyldi skaðinn þó verða, gerði það ekki svo mikið til því þá myndu fjármunir til greiðslna atvinnuleysisbóta og heilsugæslu koma frá Washington, því fjárlög sambandsríkisstjórnar Bandaríkjanna eru hátt í 30% af landsframleiðslu BNA. Svona sameiginleg fjárlög eru ekki til í EMU. Hagfræðingurinn Poul Krugman benti einnig nýlega á hið sama.

 
Now, if Spain were an American state rather than a European country, things wouldn’t be so bad. For one thing, costs and prices wouldn’t have gotten so far out of line: Florida, which among other things was freely able to attract workers from other states and keep labor costs down, never experienced anything like Spain’s relative inflation. For another, Spain would be receiving a lot of automatic support in the crisis: Florida’s housing boom has gone bust, but Washington keeps sending the Social Security and Medicare checks; hér

 

 

Árið 2005 benti Martin á að þær breytingar sem þá voru gerðar á reglum myntbandalagsins myndu opna fyrir að ríki myntbandalagsins myndu koma sér inn í vítahring krónísks fjárlagahalla (það sama sagði seðlabanki Þýskalands, sjá; mánudagur 1. mars 2010). Í nóvember 2008 sagði Martin Feldstein að aðstæður á ríkisskuldabréfamarkaði EMU segðu fjárfestum að hætta væri á að myntbandalagið myndi brotna upp.

Nemandi Martins Feldstein, Charles Wyplosz, segir að spár fyrrverandi kennara síns muni sanna sig sem rangar. Ef Grikkland yfirgæfi myntbandalagið þá myndi efnahagur þess fara í rúst. Athugið; það er vinsælt meðal ESB-hagfræðinga að segja að það sé betra að verða gjaldþrota innan myntbandalagsins en utan þess.

Martin Feldstein stendur við ályktun sína og segir að það sé alls ekki óhugsanlegt að lönd yfirgefi EMU. Stjórnmálamenn hlusta ekki endilega á það sem hagfræðingar segja. (sjá; Þá voru 155 hagfræðingar sammála um eitt - en ekki var hlustað á þá)

Glenn Hubbard við háskólann í Columbíu fylki segir að munurinn á Martin Feldstein og mörgum öðrum hagfræðingum sé sá, að það sem Martin segir, hefur oft praktíska þýðingu í raunveruleikanum. "Feldstein er mjög þýðingarmikill hagfræðingur", segir Hubbard; Bloomberg | Sjá einnig grein Martin Feldstein í Vox EU janúar 2009: Reflections on Americans’ views of the euro ex ante

 

Þýskaland líka?

Martin Wolf á Financial Times er farinn að halda að hugsanlegt sé að Þýskaland sé á leiðinni út úr myntbandalaginu. Að Þýskaland nenni ekki að vera í myntbandalagi með löndum sem fara á hausinn - og sem geta ekki keppt á sama máta og eftir sömu efnahagsstefnu og Þýskaland keppir við umheiminn. Evran sé einnig of hátt verðlögð til að Þýskaland geti haldið áfram að keyra hagkerfi sitt áfram á útflutningsstefnu sem byggist á innfluttri eftirspurn frá umheiminum, sökum þess hve innanlands eftirspurn í Þýskalandi sé krónískt ónóg fyrir þýska hagkerfið.

Martin Wolf óttast enn fremur að heimurinn geti verið á leið inn í efnahagslegt verndarkapphlaup vegna þrálátrar og einstrengilegrar kröfu Þýskalands og Kína á massífum eigin hagnaði á viðskiptum sínum við útlönd. Við seljum þér og kaupum ekki neitt af þér í staðinn (“beggar-my-neighbour” stefnu). Þýskaland er ekki sammála og segir að mikill hagnaður á utanríkisviðskiptum Þýskalands við umheiminn sé merki um velgengni, dugnað og gæði; FT

 

Tvær fyrri færslur

 

Hvað er eiginlega að gerast í EMU? - Já í myntbandalaginu?

Sameiginleg mynt hefur ekki leitt til meiri viðskipta á milli evrulanda 

Hvað er eiginlega að gerast í EMU? - Já í myntbandalaginu?

 FT

 

Eilífðarverkefnið og haugalygin

 

Þeir sem hafa fylgst með, vita að um þessar mundir er verið að reyna að bjarga myntbandalaginu í sinni núverandi mynd. Hvorki meira né minna. En þetta er gert með hangandi hendi, og ekki af ástæðulausu. Grikkland er bara eitt af einkennunum á fársjúku myntbandalagi ESB. Flestum er nú orðið ljóst að myntbandalagið gengur ekki upp með svona ólík lönd innanborðs. Myntbandalag með 16 löndum var glapræði. Sumir eru þó ekki viljugir til að viðurkenna þetta ennþá. Þar fremstir í flokki eru skriffinnar Brussel, sem nú óttast um áhrif og framtíð sína. Í sama flokki eru líka nokkrir fáráðlingar á Íslandi.

Það er þó að mínu mati búið að viðurkenna einn stóran og mikilvægan hlut: myntbandalagið virkar ekki eins og til var ætlast. Á einni nóttu kom kviksyndið í ljós og opinberaði sig, svart og kalt. En það er þó mjög mikilvægt að hafa viðurkennt þetta. Um það bil 20 mikilvæg ár Evrópu hafa farið í ekki neitt. Framfarir og hagsæld hafa sem afleiðing siglt fram hjá þessu efnahagssvæði. Árin hafa farið í formsatriði og skriffinnsku á meðan efnahags- og lýðræðislegir landvinningar hafa farið forgörðum. Nú er ekki mikið sem getur spornað við hnignuninni lengur. Spornað við hinni efnahagslegu og demógrafísku hnignun mannfjöldans sem bara mun halda áfram að taka til hendinni í ESB.

• Sameining Þýskalands er misheppnuð. Stór tækifæri fóru þar forgörðum.

 

• Hræðslan við sterkt Þýskaland hefur eyðilagt mest.

 

• Sem afleiðing er Þýskaland orðið rekald sem verður að halda áfram að byggja á efnahagsstefnu sem krefst að haldið sé fast í núverandi útflutningsstefnu Þýskalands og sem hin ríkin þola ekki í gegnum sameiginlegu myntina

 

• Þýskaland hefur haldið ESB uppi, fjárhaglega séð. Einungis vegna slæmrar samvisku eftir seinni heimsstyrjöldina. Þýskaland hefur borgað þennan brúsa og verið góður þegn og gert mest. En ekki er hægt að refsa nýjum kynslóðum endalaust fyrir syndir feðranna. Það gengur ekki.

Ég giska á að Þýskaland sé búið að fá nóg. Að ætla sér að láta önnur lönd borga fyrir ógöngur annarra landa í myntbandalaginu er ekki hægt. Þetta er hvorki mögulegt í framkvæmd, hagfræðilega, né fjármálalega - og allra síst stjórnmála- og lýðræðislega séð. Þetta hafa menn nú viðurkennt með gríska klúðrinu. Grikklandi verður ekki bjargað. Hvorki er hægt að berja Suður-Evrópu til þess að passa inn í myntbandalagið - og ekki er hægt að berja Þýskaland til þess að umturna hagkerfi og þjóðinni allri, svo Þýskaland passi betur inn í myntbandalag með hinum löndunum.

 

Þýskaland mun ekki fórna útflutningsknúna hagkerfi sínu, það mun ekki fórna stjórnarskrár lögfestum markmiðum um hámarks 0,35% fjárlagahalla frá og með árinu 2016. Það mun ekki fórna sér og ekki koma Evrópu til bjargar með stóraukinni eftirspurn sem bæta ætti innri spennu hagkerfanna. Að biðja Þýskaland um að hætta að vera samkeppnishæft er sprenghlægilegt.

 

The first is that a monetary union comprising 16 or more EU members will ultimately require a fully fledged fiscal union, or fail

 

 

Þegar ég fór að skrifa um það að myntbandalagið myndi aldrei getað þrifist án samruna ríkisfjármála landanna, þá var hlegið að mér á Íslandi. Þetta virkaði svo afskaplega vel, héldu sumir á Íslandi - og halda jafnvel enn. En nú vitum við að þetta var rétt. ESB verður annað hvort að fara áfram eða afturábak. Það getur ekki verið eins og það er núna.

Bráðum munu Þjóðverjar leggja til að lönd eins og Grikkland yfirgefi myntbandalagið. Útgöngudyr verða smíðaðar og í endanum munu mörg lönd notfæra sér þá leið. En þessar dyr verða einstefnudyr. Enginn mun komast inn um þær aftur. Á endanum verður það Þýskaland, Frakkland, Benelux-löndin og Austurríki sem verða einu löndin í myntbandalaginu. Finnar munu t.d. fá markið sitt aftur. Fjármálaráðherra Þýskalands hefur nú þegar viðrað þessa hugmynd um útgöngudyr. En um leið er verið að setja endahnútinn á veru margra landa í EMU.

 

The second conclusion is that a rules-based monetary union is still possible, but only among a group of similar countries – in terms of their economic development, and their fundamental political attitudes towards economic policy

 

 

Tilvist svona útgönguleiðar mun líklega fá markaðinn til að knýja löndin út í gegnum dyrnar. Þetta vita Þjóðverjar mjög vel. En ekki er um annað að ræða. Þetta er eina raunverulega björgunarleiðin til fyrir alla Suður-Evrópu. En svo er hin leiðin, að Þýskaland sjálft segi sig úr myntbandalaginu. Það gæti líka gerst.

 

The Schäuble proposal tells me that Germany’s conservative establishment longs for the second option. They should be careful what they wish for. One way or the other, they might eventually get it.

 

 

Að ætla sér að troða Íslandi þarna inn, er svo heimskulegt að menn ættu að skammast sín fyrir yfir höfuð að láta sér detta það í hug. Það lýsir algerri vanþekkingu á málunum. Þetta er sama vanþekkingin og bjó til tímasprengju-bankakerfið á Íslandi.

Það er þó vel hægt að fyrirgefa Íslandi því Ísland var að lenda á flugvelli opinna frjálsra hagkerfa í fyrsta sinn í sögu landsins. Íslandi fipaðist því miður lendingin, en það mun ekki gerast aftur. Flestar þjóðir þurfa að brotlenda til að geta lært af biturri reynslunni. Nú er hins vegar kominn tími á að seinna tímasettu sprengjur ESB springi. Það er gott að fyrirbærið tími er til. Ef tíminn væri ekki til þá myndi allt gerst samtímis allsstaðar;

 

Shrink the eurozone, or create a fiscal union | Serious Problems Emerge For The F-UK-De Group Of Countries

 

Meira efni og fréttir hér í glugganum á tilveraniesb.net 

 

Fyrri færsla

 

Sameiginleg mynt hefur ekki leitt til meiri viðskipta á milli evrulanda