Þegar gamla Sovétið átti að verða stærst. Í dag er það Kína

Myndskeið: Hin smáu Cherbourg-skip nýja þjóðríkisins - 1969

****

"Þjóðhagfæðingar" sem vita hvorki hvað þjóð né þjóðríki er - og heldur ekki hvað Biblían (sjálf uppskriftin að þjóðríkinu) er?

Þeir sem þekkja ögn til í heimi þjóðhagfræðinnar vita að Paul Samuelson var fyrsti bandaríski hagfræðingurinn sem hlaut Nóbelsverðlaunin í hagfærði og það gerðist árið 1970. Það merkilega við þennan prófessor var örugglega margt. Biblíur hans eru því víða í bókahillum enn. En það merkilegasta finnst mér vera spá hans um Sovétríkin. Kannski var það hennar vegna að sænska seðlabankaða akademíuelítan verðlaunaði hann. Hann spáði nefnilega því að sovéska hagkerfið myndi taka framúr bandaríska hagkerfinu að stærð. Og það átti að gerast árið 1984. Þá yrði sovéska þjóðarframleiðslan orðin stærri en sú bandaríska

Þetta finnst mér ekki merkilegt fyrir það hversu röng spá Samuelsons reyndist, heldur finnst mér þetta merkilegt vegna þess að Sovétríkin voru ekki og myndu aldrei verða hluti af Frjálsverslunarkirkjunni, sem væntingafullir lófar svo margra néru sér saman um (e. free trade). Og ekki nóg með það, heldur uppfræði Nóbelsverðlaunahafinn spá sína þegar hún gekk ekki eftir. Og það oftar en einu sinni. Hann flutti 1984 bara lengra inn í framtíðina - þar sem hún svo skyndilega varð uppseld. Væntanlegu og framfluttu sovésku heimsmetsárin hans 2002 og 2012 runnu aldrei upp. Bara allt þegar farið til fjandans og enn lengra árið 1989. Sovétríkin áttu sem sagt að verða stærst og mest án fríverslunar. Ja hérna. Svarið hér er auðvitað það að þarna var svo kölluð "frjáls verslun" ekki enn orðin að nýjum og viðteknum trúarbrögðum. Sú rétttrúandi kirkjudeild opnaði fyrst þegar sú sovéska lokaði. En hvað gerðist svo næst?

Jú. Fjórum árum eftir 1970 fékk annar snillingurinn Nóbelsverðlaunin í hagfræði. Hann hét Friedrich Hayek. Margt var örugglega einnig merkilegt við þann mann. Hann hafði rétt fyrir sér um margt. En rangt hafði hann líka fyrir sér um ofboðslega mikilvæga hluti, eins og Samuelson. Hayek vissi ekkert um þjóðina, þjóðríkið og þjóðarlöggjöf sem stofnanir. Hinn króníski líberalisti Hayek lagði nefnilega til í ritgerð sinni árið 1939, að skipta þyrfti út sjálfstæðum þjóðum og þjóðríkjum þeirra fyrir eins konar alheimsríki, eða alheimsríkisamband þar sem heimslög myndu ríkja. Þetta væri nauðsynlegt í nafni líberalismans

En Líberalismi er nýleg og algerlega öndverð stjórnmálaskoðun við Íhaldsstefnuna sem varð til sem stjórnmálaafl í Englandi á 14. og 15 öld. Líberalismi kom til sögunnar hundruðum árum síðar með sósíalistanum John Locke, sem var að minnsta kosti jafntakmarkaður og Hayek, eins og sést á Frakklandi enn þann dag í dag, og á heimsveldi líberal sérfæðingaveldisins sem klessukeyrði sig algerlega árið 2009. John Locke vissi lítið hvað hann var að gera með ritgerðadundi sínu og Hayek vissi ekki að Locke vissi lítið sem ekkert mikilvægt um það sem hann var að segja. Og nú er komið að hagfræðikirkjudeild Hayek að falla eins og sovétinu gamla. Fyrst voru það Sovétríkin, svo er það Kína í dag og þessi árin er það líberalisminn sem kominn er langt langt fram yfir síðasta söludag. Reyndar þoldi hann aldrei notkun

En menn þurfa ekki að hafa svo miklar áhyggjur, því það var þjóðríkisvaldið sem bjó til kapítalismann með lögum. Og þau lög geta aðeins fullvalda þjóðríki sett. Lögin um takmarkaða ábyrgð hlutafélaga er það sem bjó kapítalismann til. Annars þyrftu öll þjóðleg sem alþjóðleg fyrirtæki að hafa einkaher sér til varnar, því aðeins einn drepinn maður myndi þá koma öllum á hausinn. Þess vegna þurftu ítalskir bankar sem opnuðu útibú fyrir utan landssteinana að hafa einkaher til að gæta peninganna. Lög um hlutfélög með takmarkaða ábyrgð voru þá ekki til og gátu ekki verið til því þjóðríkin voru ekki til, nema sem sjálf uppskriftin að þeim í Gamla testamentinu. Eini valkosturinn við þau voru andskotans heimsveldi úniversalista; þ.e. keisaraveldið og þar með þrælaríkið og nýja Sovétríkið, verstu plágur mannkyns frá upphafi. Einungis hið forna Ísraelsríki úr Biblíunni þar sem Dabbi var kóngur, gat vísað Íhaldsmönnum síðari tíma veginn - og hann fóru þeir og stúderuðu lög þess og gerðu sé mat úr einmitt þeim. Þess vegna eru Bandaríkin öflugasta hagkerfi og þjóðríki allrar mannkynssögunnar frá upphafi fram til dagsins í dag. Ekkert kemst með tærnar þar sem þau hafa hælana

Enginn myndi til dæmis senda einkapersónunni mér alla þá peninga sem brautryðjandi ítalskir bankar höfðu til varðveislu og lánuðu út á miðöldum, og enginn lífeyrissjóður myndi lána mér einn túkall gegn persónulegri ábyrgð og allra síst myndu þeir lána Locke og Hayek persónulegt stórfé út á andlit þeirra, til þess að reka bara eitt fyrirtæki sem þeir með hundrað prósent öryggi myndu koma á hausinn innan 24 klukkustunda, sökum snilligáfnafars

Ég er Íhaldsmaður. Hinir hafa því miður ekki minnstu hugmynd um hvað það er sem býr til öflugasta og lífvænlegasta hagkerfi veraldar. Bara Íhaldsmenn vita það, því aðeins þeir virðast vita hvað þjóð og þjóðríki er - og geta þar af leiðandi haldið uppi vörnum fyrir þau. Restin fer til helvítis. Þess vegna verða menn að vita What Is Conservatism? - annars lendum við öll.. þið vitið hvar

Fyrri færsla

Eftir endurtalningu fékk SPD samþykki til stjórnarmyndunarviðræðna. Flokkurinn að hverfa

Athugasemdir

[Geir Ágústsson, 23.1.2018 kl. 09:56]

Þetta sem þú skrifar um Hayek er merkilegt og sérstaklega í ljósi þess að hann var lærisveinn Ludwig von Mises, og um Mises má segja þetta:

- Mises lagði grunninn að allri umræðu um hinn svokallaða reiknivanda sósíalískra hagkerfa, en hann felst í því að án einkaeignarréttar getur aldrei myndast rétt verð sem stillir af framboð og eftirspurn af hlutum. Ráðstjórnarríkin fálma því um í myrkri þegar þau reyna að nýta takmarkaðar auðlindir til að framleiða nauðsynjar sínar og vopna. Hayek bar þennan kyndil áfram og var að því hliðhollur lærimeistara sínum.

- Mises lagði einnig grunninn að þeirri lýsingu á hagkerfissveiflum sem Hayek vann frekar að og fékk Nóbelsverðlaun fyrir rétt eftir dauða Mises (Mises var of umdeildur til að geta hlotið Nóbelsverðlaun svo til að verðlauna kenningar hans þurfti að veita Nóbelinn til lærisveins hans sem var síður umdeildur). Hér var Hayek því enn hliðhollur lærimeistara sínum.

- Mises var mikill talsmaður þjóðríkisins. Raunar talaði hann fyrir að það ætti að vera heimilt fyrir alla að rífa sig lausa frá einhverju ríkisvaldi og stofna sitt eigið. Hér virðist Hayek hafa vikið frá skoðunum lærimeistara síns, því miður. 

Það má því segja að þar sem Hayek fylgdi lærimeistara sínum, Mises, þá hafi hann haft rétt fyrir sér, en þar sem hann veik af leið hafði hann rangt fyrir sér. 

Ég hef núna fengið enn fleiri ástæður til að kalla mig "Misesian" frekar en "Hayekian". 

[Gunnar Rögnvaldsson, 23.1.2018 kl. 10:39]

Þakka þér Geir minn kæri.

Það eru bara til tvö lög í heiminum. Yankee Doodle og svo hitt, sem er það ekki.

Kveðjur

[Gunnar Rögnvaldsson, 23.1.2018 kl. 11:08]

Afsakðið en hérna er þetta.

Lag-1, Ronald Reagan og Horowitz: Yankee Doodle

Lag-1 og ljóð, fyrir neðan: Yankee Doodle

Og lag-2, sem ég kann ekki, en það er ekki Yankee Doodle, og er það því ekki hér.

[Geir Ágústsson, 23.1.2018 kl. 11:20]

Ronald Reagan sagði margt, sumt skrýtið, annað fyndið:

https://www.youtube.com/watch?v=wrRTau5jusU

[Jónas Gunnlaugsson, 23.1.2018 kl. 12:39]

Ég þakka kennsluna, og Þú talar um trúarbrögðin okkar, það er að mínum skilningi, nústaðreyndatrúna, sem er aðal trúin okkar, akademisk trú.

Þessi akademiska trú er breytileg, eftir því sem háskólarnir breyta kennsluefninu, samanber árið 1900 fyllti eterinn rúmmið, svo kom Einstein og fleiri með að rúmmið væri tóm,og 1980 til 1990 þá var rúmið súpa.

Ég var að sjálfsögðu uppalin af skóla musterunum í Einstein trúnni, að rúmmið væri tóm.

Biskupar fyrri alda, voru forvígis menn menntunar, og þá nústaðreynda trúar hvers tíma.

Og aftur þakka ykkur báðum kennsluna.

Egilsstaðir, 23.01.2018  Jónas Gunnlaugsson

[Ómar Geirsson, 23.1.2018 kl. 18:50]

Alltaf góður Gunnar, þessi fer í skjalageymsluna.

Kveðja að austan.

[Gunnar Rögnvaldsson, 23.1.2018 kl. 19:53]

- Takk fyrir krækjuna Geir.

- Og þakka þér innlitið og skrif Jónas.

- Kærar þakkir Ómar.