Móðir allra fjármálahruna veraldar glottir framan í Icesave áhættutöku stjórnvalda

David McWilliams á Írlandi um álagspróf og 'Icesave' Írlands (tvísmellið til að opna í nýjum glugga)

 

Sendibréf apríl mánaðar frá Absolute Return Partners fjallar um hala áhættu, eða e. tail risk. Bréfið gaukar því að okkur að helmings líkur á nýju hruni með mjög alvarlegum afleiðingum fyrir heiminn allan sé vel hugsanlegt á næstu mánuðum. Og enn fremur að hættan á brotlendingu kínverska hagkerfisins með enn verri afleiðingum fyrir heiminn, sé enn meiri en sú fyrri. 

The Absolute Return bréf mánaðarins frá Niels C. Jensen hjá hjá ARP er góð en jafnframt nokkuð fyrirsjáanleg lesning í ljósi þess sem gerst hefur í heiminum síðustu nokkra mánuði, aðeins. Ég hef fylgst með skrifum Niels C. Jensen nokkur undanfarin ár og þykir þau ágæt. 

Ég hugsa að bandaríski fjárfestirinn Warren Buffet myndi álíta að allt það fólk sem er á myndinni hér til vinstri séu kjánar og óvitar. Þá sem vantar á myndina en bjuggu innihald hennar til, eru forsætisráðherra Íslands, Jóhanna Sigurðardóttir (í felum) og fjármálaráðherra Íslands, Steingrímur J. Sigfússon (eyðilegði ímyndina sem myndin á að skapa væri hann á henni).

Það sem stjórnvöld ættu að hafa lært af mistökum fjármálageirans er það að geta sjálf hugsað og metið áhættu án þess að blanda tölum og líkönum fjármálafólks inn í hugsanir sínar. Þegar heilinn fær tölur og áætlanir að glíma við, þá hættir hann að vinna sjálfstætt og verður að apaheila - eins og sá sem réði ferðinni í peningabönkum lands okkar og í fjármálafyrirtækjum.

Íslensk stjórnvöld og elíta lands okkar er hætt að hugsa núna. Þau sitja föst í áhættulíkönum þeirra sem bjuggu til hrunið og sem aðeins sum hver - en hins vegar öll við hin venjulegu - erum að glíma við núna. David McWilliams kemur inn á eftirfarandi hér að ofan; Álagsprófin á bankakerfi okkar áttu að prófa þol bankanna gegn áföllum. En það eru bankarnir sjálfir sem eru áhættuvaldurinn og enginn maður getur metið áhættuna við að vera hann sjálfur. Það áhættumat er einskis virði. Áhættumat og álagspróf ríkisstjórnarinnar á sjálfri sér er líka einskis viðri.  

 

So what does all of this mean? First of all it means that universities and business schools all over the world should clear up their acts. Two generations of so-called financial experts have been indoctrinated to believe that MPT is how you should approach the management of investments and risk whereas, in reality, nothing could be further from the truth. 

Í Japan áttu líkurnar á kjarnorkuslysinu í Fukushima, samkvæmt áhættumati sérfræðinga, að vera engar. Það var ekki jarðskjálftinn sem olli vandræðunum beint. Nei, það var halinn á áhættunni (tail risk) sem tók sérfræðinga í hnakkadrambið og tortímdi þeim öllum sem einum. Tail risk er það að komast óséður og brynvarinn í bak og fyrir fram hjá risaeðlu og að lauma sér síðan rólega og helst alveg hjóðlaust langt í burtu. En svo hnerrar risaeðlan og sveiflar um leið halanum og þurrkar þig út fyrir full og allt á leið þinni í öryggið (wipe out).

Kjarnorkuverin í Fukushima áttu að þola jarðskjálftann mikla og loka niður innan tveggja mínútna frá upphafi skjálftans. En þessi orkuver eru nokkuð gömul og þurfa stöðuga og utan að komandi orku til að geta haldið kælingu ragnaraka náttúrulögmálanna áfram eftir slys. 

Risajarðskjálftinn kom. Dísilknúin kæling orkuversins tók samkvæmt áætlun yfir og kæling kjarnaefnisins hélt áfram eins og gert var ráð fyrir. En svo kom flóðbylgjan. Umhverfis orkuverið var skjólveggur sem átti að standast 5,2 metra háar flóðbylgjur. En flóðbylgjan sem skall á strönd Fukushima var hins vegar móðir allra þekktra flóðbylgja. Hún var 14 metra há. Hún þurrkaði út allar díselrafstöðvarnar sem áttu að halda kælingunni áfram. En ef þær skyldu verða fyrir slysi þá áttu loks risarafhlöður að taka við og þær áttu að duga til kælingar í samfleytt níu klukkustundir. En þær níu klukkustundir voru eins og dropi í haf tímans. Því fór sem fór. Sagan er samt ekki öll enn. Hamfarirnar fara enn sínu fram þó lítt séu þær sýnilegar mönnum utan frá.

Líkurnar úr útreikningum sérfræðinga á að þetta gæti gerst, áttu að vera minni en ekki neitt. En þetta gerðist samt. Þessa tail risk áhættu er ekki hægt að setja tölur á. Hún er óskiljanleg og óskilgreinanleg og menn ættu því ekki að reyna að leggja mat á hana. Það mat mun alltaf segja þér að áhættan sé engin þegar hún hæglega getur samt þurrkað þig alveg út. Áhættan var greinilega ekki núll. Frá svona áhættutöku ættu menn að labba burt. Og forða sér hratt.  

Líkurnar á hruni hlutabréfamarkaðarins í New York í október 1987 áttu að vera það litlar að hrunið átti ekki að geta gerst nema hvert 44. ár sinnum 10 í 99. veldi eða einu sinni á hverjum 13,7 miljörðum ára. Hinn 19. október 1987 átti ekki að geta gerst, en gerði það samt og akkúrat þá. 

Sama sagan átti að vera með gjaldmiðla kreppuna í Asíu í október 1997. Áhættuútreikningar sérfræðinga sögðu að sá atburður átti aðeins að geta gerst á þriggja miljarða ára fresti. Til samanburðar er pláneta okkar tveggja miljarða ára gömul. 

Sama var með risagjaldþrot fjármálafyrirtækisins Long-Term Capital Management, sem ásamt fleirum var stjórnað af tveim hagfræðingum sem hlotið höfðu Nóbelsverðlaunin í fagi sínu. Þeir klessukeyrðu samt allt fyrirtækið í stórgjaldþrot árið 1998. Sá atburður átti ekki að geta gerst nema hvert tíunda 6,000,000,000,000,000,000,000'sta ár.

Þeir sem stjórnuðu Long-Term Capital Management fyrirtækinu voru svo öruggir með sig að þeir höfðu sett allt sitt undir í fyrirtækinu og töpuðu því öllu. Þeir töpuðu því sem þeir máttu ekki við að missa fyrir það sem þeir svo afskaplega vel gátu verið án. Þeir urðu gjaldþrota vegna óstjórnlegs veikleika (a blind spot).  

 

Warren Buffet um sjálfsöryggi og áhættumat stjórnenda Long-Term Capital Management fyrirtækisins

Við skulum ekki minnast á hrun íslensku bankana sem átti ekki að geta gerst en sem gerðist samt. Og heldur ekki á heimskreppu þá sem skall síðan eins og flóðbylgja á nær öllum löndum heimsins og nær algerlega að þeim óvörum.

Að hætta því sem maður má ekki við að missa - til dæmis fullveldi lands síns eða persónulegu sjálfstæði og afkomu fjölskyldunnar - fyrir það sem maður getur svo vel verið án, er geðbilun græðgis-sturlunar. Og við skulum minnast þess að pólitísk græðgi er peningalegri græðgi alls ekki göfugri. Pólitísk græðgi er eðlislega miklu verri og erfiðari viðfangs. Og hér hefur ríkisstjórn Íslands, klappliðið í kringum hana og margir fjölmiðlar sett allt sitt pólitíska kapítal undir í áhættutöku sem reynst gæti landi okkar miklu verr en sjálft hrun bankanna.

Aðeins menn sem hljóta að vera nýfæddir fjármálasnillingar, með öfugum formerkjum, - eins og ég giska á að gildi um fólk eins og Tryggva Þór Herbertsson ælugleypir, fjármálaráðherra Íslands, Steingrím J. Sigfússon og kjánann Jóhönnu Sigurðardóttir forsætisráðherra - vaða út í fen risaeðlunnar.

Þessi, ásamt stórum hóp elítunnar sem kom Íslandi á kné, ætlast nú til þess að hinn almenni þegn íslenska lýðveldisins taki á sig svo gerræðislega áhættu að hún ein geti leitt til þess að allir þegnar landsins verði efnahagslega og varanlega þurrkaðir út. Því sú er áhættan í raun og veru. 

Áhættan er sú að ekkert, ég endurtek, að ekkert og jafnvel ennþá minna, muni hafast út úr lánasafni Landsbankans. Að ALLT og miklu meira til lendi á herðum hins almenna þegns íslenska lýðveldisins ásamt því sem gerist þegar lýðveldi okkar færi inn í óstjórnlegt ríkisgjaldþrot vegna skulda og snjóboltaáhrifa vaxta og vaxta vaxta. Og hér get ég vel verið að tala um áhættuna á hverri sekúndu. Enginn þekkir þessa áhættu. En, hún er þarna, hún er mikil og hún er grafalvarleg.

Ef hættan á að Kína springi í loft upp á næstu mánuðum eða árum er metinn sem helmingur af fullkominni fullvissu, þá gætum við þar verið að tala um móður allra fjármálahruna í sögu plánetu okkar. Við vitum það ekki. Eins konar efnahagslegan Fukushima jarðskjálfta og flóðbylgjuna setta saman í einn atburð, sem aldrei endurtekur sig aftur. Við lifum því miður á válegum tímum núna. 

Ætti þessi hugsun ein og sér ekki að koma þér á rétt spor þegar þú skrifar undir stærstu áhættutöku íslenska lýðveldisins frá upphafi með atkvæði þínu í Icesave happdrætti ríkisstjórnar Íslands á laugardaginn? Vilt þú spila í þessu happdrætti? Ef ekki, segðu þá nei. Vilt þú byggja svona kjarnakljúf ríkisfjármála í iðrum ríkissjóðs og fullveldis Íslands? Ekki ég.

 

Krækja: www.arpllp.com bréf mánaðarins er til hægri þegar inn á síðu ARP er komið

 

Fyrri færsla

 

Spáð 20 ára núllvexti. Árið 1937 er afturgengið og menn hafa ekkert lært. 

Athugasemdir

[Haraldur Baldursson, 5.4.2011 kl. 12:59]

Dæmin eru svo mörg...hagfræði er ekki raunvísindi.

Icesave bullið er með mestu ólíkindum...en að öllu bullinu slepptu, þá er það grætilega augljóst að við eigum ekki ALLS EKKI að segja já...

Varðandi Írland og raunar nánast öll ESB löndin...þá misstu þau sjálfstæðir sitt :
http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703712504576242800656843260.html?mod=wsj_share_facebook

 Seðlabanki evrópu ræður nú ríkjum....Írland, Grikkland, SPánn...og flest hinna fá ekki að ráða sér sjálf, hvers vegna ? Jú Evran er svo mikilvæg að þetta er að verða eins og dæmisagan úr sveitinni...starf mjaltakonunnar er svo mikilvægt að það má fórna öllu til...jafnvel slátra beljunum ef með þarf..

[Gunnar Rögnvaldsson, 5.4.2011 kl. 20:13]

Kærar þakkir fyrir þetta Haraldur 

Kveðjur

[Jón Steinar Ragnarsson, 6.4.2011 kl. 00:40]

Stórsnjöll ádrepa og sannleiks consentrat.

Vitfirringin er svo mikil hjá þessu Já / ESB liði að manni sundlar.

Má líkja þessu við að Gyðingar hefðu verið krafðir um svimandi háan aðgangseyri að útrýmingarbúðunum og að sumir hafi í alvöru veriðklárir í það til að komast í fjörið.  Allir hefðu að sjálfsögðu sagt dyraverðinum að éta hann sjálfur og farið, þannig að útrýmingardiskóið hefði farið á hausinn samdægurs.

Nei...ekki sumir Íslendingar....rollur....fábjánar....traumatískir idjótar á átópælotprógrammi eftir enn verri idíóta.

Nú mætast stálin stinn í þessu.  Ég er sammála þér um að það fer að draga til alvarlegra tíðinda ef ekki rennur af liðinu.  Dallurinn er að sökkva og menn eru að ausa eins og vitlausir um borð í bátinn í stað þess að ausa úr honum.

Öllu er snúið á haus tröllaukin skuldsetning boðar meira lánstraust.  Afhausun læknng við höfuðverk.

Ég klíp mig alltaf annað slagið til að tékka á því hvort ég er með delerandi martröð. 

[Helga Kristjánsdóttir, 6.4.2011 kl. 04:07]

 Það er gott,Jón Steinar,nei ekki fyrir þig,en það er gott fyrir mig að vita að ég er ekki ein um það,að þurfa að taka test.  Pistillinn er meira en lítið áhugaverður,raunar stórsnjall.  Pólitísk græðgi,maður minn,einskonar HEIL-heilkenni,eða hvað? Nú skal svífa inn í svefninn.Mb.kv.