Hvað er gervigreind?

Mynd: Eliza gervigreinda "spjallmennið" frá 1966 (selt til Jósefs Biden 2019)

****

Mikið er rætt um síðustu markaðsfærsluherferð hugbúnaðar-, hálfleiðara-, og örgjörvabransans og sem sumir kalla "gervigreind". En þarna er aðeins um að ræða eldgamla viðleitni til að búa til betri kóða og ekkert annað. Og hver vill ekki betri forritun? Ég vil hana. Til dæmis er forritun í dag oft svo ömurleg að illa tekst til með að láta forrit lýsa myndrænt hlutfallslegri framvindu tölvunaraðgerða með einföldum framvindu-bjálka. Og allir vita að heilum 57 árum eftir að tölvuprentarinn varð til, gengur jafnilla að láta tölvuna "þekkja" slíkt tæki og "kannast við það". Þarna hafa litlar framfarir orðið á tæpum 60 árum, einkum þegar horft er til "hlutfallslegra framfara" því tölvur í dag þekkja bara þau tæki sem seljast best á líðandi smástund og akkúrat engin önnur, - nema að dustað sé rykið af gamla gagnabankanum með reklum og þeim bætt við. Það yrðu rosalegar "framfarir" eða hitt þó heldur

Ekkert markvert hefur gerst í þessum svo kölluðu gervigreindar-efnum (betri kóði) frá því að tölvu-munstursgreining var fundin upp árið 1959. Sást það afar vel um daginn þegar Rússar skutu bandarísku loftvarnarkerfin í spað við Kænugarð, en þá ristuðu þeir svo kallaða gervigreind ratsjáa Patriot-kerfisins kolsvarta, þannig að hún varð eitt stórt núll og hætti að vera einn - í stríði sem algjörlega er NATO-ríkjunum að kenna

Munstursgreiningu þekkja flestir frá vinnslu á svokölluðum OCR-línum á Gíróseðlum. Það er gervigreindin sem allir tala um í dag, þ.e.a.s. um sama prinsipp er að ræða. Lestur skynjara á fyrirfram þekktu og skilgreindu munstri (ath.: ekki skipta um leturtegund, fyrir alla muni!)

Gervigreind er samt fullkomið rangnefni því enn er ekki vitað hvað greind er. Sést það daglega út um allt, sérstaklega þegar málefni líðandi stundar eru "greind" af svokölluðum "fjölmiðlum" sem virðast hafa massífan mannafla af ekta gervigreindum fábjánum í vinnu og næstum enga aðra

Eliza var svo kallaður gervigreindar-spjallari sem forritaður var með tölvuforritunarmáli frá 1964 til 1967, fyrir IBM 7094 kerfið. Hægt var að ræða við spjallarann (rangnefndur "spjallmenni" í dag) í gegnum lyklaborð og svörin komu af "gagna-lager" sem búinn var til fyrir tölvuna til að leita í

Þeir sem hafa gaman af því að ræða við svona tækni í dag hefðu haft miklu meira gaman af því að ræða við símastaurana sem notaðir voru til að halda á lofti símalínum gömlu talsímanna í sveitum landsins - og sem hægt var að hlusta á með því að lyfta tólinu og bera það að öðru eyra af tveimur fyrir sama heilabú. Söngurinn í línunum var oft mjög skemmtilegur og ýmis dularfull hljóð bárust manni til eyrna, væru þau lögð við staurinn (faðma tré, tjargað). Um vissa "nálgun" var að ræða –eins og hjá ofseldu gervigreindinni í dag– og kostaði hún þess utan ekki neitt. Sveitasímastaurar í brakandi norðurljósum var ekkert sem drengur með fullu viti og áhuga á tækni fúlsaði við. En maður varð að passa sig, því annars gat maður fengið riðveikina

"Methinks it is like a weasel"

- er sex orða setning úr 28 latneskum bókstöfum, orðabil meðtalin. Hún inniheldur 10 þúsund milljón, milljón, milljón, milljón, milljón, milljón möguleika. Hægt er að reyna að setja milljón apa við milljón lyklaborð og þeir munu aldrei, svo lengi sem alheimurinn er til, rata á þessa samsetningu né hvað þá heldur merkingu þessara 28 bókstafa í einmitt þessari röð. Menn geta síðan reynt að geta sér til um hve langan tíma það tekur að þróa "greind" í tölvum og hvað þarf til. Forritarar, tölvur meðtaldar, gætu ekki forritað greind sem svarar til greindar býflugu á milljón árum með núverandi steinaldartækni á sviði tölvunar

Gervigreindin í dag er sem sagt sú að láta tölvu þekkja muninn á núlli og einum áfram. Ekkert nýtt er um að ræða og engin bylting hefur orðið. Menn eru aðeins að reyna að búa til betri kóða fyrir gamla tækni. Eftir milljón ár í viðbót, með þessu áframhaldi, mun tölvunartækni sem byggir á núlli og eittum halda áfram að vera bara það sama eða svipað og hún er í dag; löngu úrelt. Vilji menn hins vegar eitthvað nýtt þá verða þeir að koma með nýjar hugmyndir að algjörlega nýrri tækni. Betri kóði er ekki nóg

Vonarfen er gamalt lyf. Stærri gangabunki af meiri þvættingi er það líka

Bjánar!

****

VÖKUDRAUMUR - EFTIR JENNA JÓNS

Snillingurinn Grettir Björnsson frá Bjargi í Miðfirði leikur Vökudraum eftir Jenna Jóns. Þórir Baldursson sér um "undirleik". Þetta lag eftir Jenna Jóns er í mínum huga; seigla, heyskapur í brakandi norðanátt með sprungnar varir af vindþurrki og vökum, síldarplanið á Sigló og landstímið af miðunum, með fullfermi undir rauðamorgun á bjartri sumarnótt. Steypuvinna um sumarnótt á áttunda áratugnum kemur einnig upp í hugann

Fyrri færsla

Kengruglaðir grænkommar

Athugasemdir

[Ingólfur Sigurðsson, 10.9.2023 kl. 14:14]

Menn útskýra gervigreind á mjög mismunandi hátt, enda tízkuorð þarna á ferðinni sem á að lýsa einhverju sem er að þróast og er meira hugmynd og ætlun en veruleiki, og þinn pistill lýsir því mjög vel, en minn pistill um þetta lýsti framtíðarsýninni um þetta samkvæmt vísindaskáldsögum og kvikmyndum þesslegum.

Það er einmitt fáránleikinn á bakvið þetta að notað er orð sem passar ekki, en lýsir möguleikum sem menn telja að verði (kannski) að veruleika.

Annars kann ég bezt við Macintoshtölvur frá því um 1990, því nýrri lyklaborð og stýrikerfi þvælast fyrir á allan hátt, með of mörgum möguleikum. Macintoshtölvur frá því um 1990 einsog Quadra eða II eru fullkomnar fyrir ritvinnslu. Sneggstar að ræsa sig og bila aldrei.

Ég neyðist til að nota nýrri tölvur fyrir grafíska vinnu umslaga eða netaðgang en nota eldri lyklaborð með skiptistykki fyrir USB. 

Þegar ég skrifaði um gervigreind nýlega lét ég draumóra Musks og fleiri glepja mig til að taka þátt í þeim skýjaborgum, og gott að þú ert með báða fætur á jörðinni og kemur með raunsannari lýsingu.

Þróun tölvanna er mér ekki mjög að skapi að öllu leyti. Bill Gates og IBM veldið komu með það viðskiptamódel sem dugði til gróða, að búa til bilanagjarnar tölvur sem þó eru öflugri en flestar aðrar. Það er að segja, þú freistar kaupandans með vöru sem sífellt þarf að endurnýja. 

Ný ritvinnsluforrit eru næstum alveg hætt að koma fram. Microsoft Word/Office hefur einokunarstöðu algjöra á markaðnum. 

Á fyrstu árum Macintosh tölvanna ríkti gríðarleg samkeppni og fram komu forrit sem áttu eftir að koma yfir á Windows stýrikerfin, eins og Photoshop, sem var þróað fyrir Macintosh fyrst. Með einokunarstöðu risafyrirtækja á tölvumarkaðnum snúast nýjungar um ytri tæki eins og iPhone eða eitthvað svoleiðis. 

Það er frábært að þú skulir skrifa oftar en áður Gunnar, þú ert snillingur og maður lærir alltaf eitthvað á að lesa pistlana þína, hvort sem maður er sammála eða ekki. Mér finnst sama hvaða málefni þú tekur fyrir, þar má eitthvað læra nýtt, takk fyrir.

['Oskar Kristinsson (IP-tala skráð) 10.9.2023 kl. 18:43]

Blessaður Gunnar!

Þú ert í einu orði sagt snillingur.Bíð alltaf í ofvæni eftir skrifunum þínum. Að öðrum góðum ólöstuðum.

Takk fyrir síðasta pistil.

[Gunnar Rögnvaldsson, 10.9.2023 kl. 19:38]

Þakka þér kærlega fyrir innlitið og athugasemd Ingólfur.

Stóru fjárfestingar-peningarnir eru að renna inn í það tímaskeið verða búnir í tölvunarbransanum, og þess vegna þarf að troða örgjörvunum inn í allt sem hugsast getur, því nú er það magnið sem á að taka við af hárri þénustu pr. stykki.

En það ríkir fákeppni á sviði hálfleiðara og örgjörva og til dæmis bílaframleiðendur finna vel fyrir því. Helfrelsi þessara helfrjálsu markaða er að verða eins og helfrelsið á markaðnum fyrir rakvélablöð: ein tegund fæst.

Tölvunarbransinn er á sama stað og Detroit komst á í kringum 1960; þá samanstóðu framfarirnar einna helst af litavali - og handaríski herinn réðst inn í borgina með skriðdrekum og fallhlífarhermönnum í júlí 1967  því þá voru laun í bransanum að lækka og stóru framvarðarpeningar stórfjárfestinga í bílabransanum búnir. Hrun tók við.

Þeirri hugsun laust niður hjá mér; að staðan innan North Atlantic Treaty Oligarchs (NATO) er farin að minna á stöðu Bretlands eftir Síðari heimsstyrjöldina. Nýja Stóra Bretland (Bandaríkin) eru að missa heimsveldið sitt, og þar er Evrópa fyrst í röðinni (Indlandið hans Joe-Winstons). Þau berjast um á hæl en heiladauðan hnakka og neita að horfast í augu við að Pax Ameríkana-veldið er að renna þeim úr greipum. Þau gera ekkert til að auðvelda sér lífið og búa í haginn fyrir heimshlutaveldis-hlutverkið, aðeins.

Eins og hjá Bretum liggur iðnaðarhagkerfið í Bandaríkjunum í svipaðri rúst og það lá í Bretlandi þegar það leitaði til AGS um björgunarlán 1976. Nýja Stóra Bretland vestanhafs á þó enn eftir nokkur vörumerki, umfram Kit-Kat, með mikla markaðshlutdeild víða um heim og Sterling Dalurinn lifir enn.

BNA eiga til dæmis enn hamborgara-keðju og kóladrykk frá einu fyrirtæki, og 2-3 stafræn vörumerki eins og Apple, HP og Dell, ásamt nokkrum bifreiða-merkjum, en Land-Jeep-Róverinn þeirra er þó kominn á dánarbeðið, nú með ítalskar vélar!

En fyrirtækjunum fækkar hratt og listinn yfir dauð bandarísk tölvufyrirtæki er orðinn risavaxinn. Hin helfrjálsa samkeppni býður þó enn upp á heil fjögur borðtölvumerki og eitt rakvélablað; Gillette, og eitt kóladrykkjarmerki. Lengi lifi hin helfrjálsa samkeppni, ásamt deyjandi háskólum Vesturlanda og úreltri vopnatækni NATO-ríkjanna.

Spennan (og gervigreindin) aukast og stigmagnast. Dow gerir það ekki.

Lesendur verða að afsaka að ég hef misst trúna á Bandaríki Norður-Ameríku að minnsta kosti í bili. NATO-brölt þeirra inn í Úkraínu með afleiddri styrjöld sá fyrir því. Aldrei í mínu lífi hef ég séð aðra eins stjórnviskufátækt, helbera heimsku og ólígarka-ríkisstjórnun og þá sem nú hefur tekið við í Bandaríkjunum. Heimska Víetnamstríðsins var bara smásletta miðað við þann mykjuhaug sem Bandaríkin hafa sjálf skóflað yfir sig núna. Þetta á eftir að reynast þeim og Evrópu ofboðslega illa og kosta þau kassann.

Bestu kveðjur til þín Ingólfur.

[Gunnar Rögnvaldsson, 11.9.2023 kl. 11:45]

Kærar þakkir fyrir innlitið og væn orð Óskar.

Bestu kveðjur

[Guðjón E. Hreinberg, 22.9.2023 kl. 16:17]

Frábær pistill, og sannur. Var búinn að gleyma þessu með saunginn í símavírum og símastaurum, en þessir símar voru aflagðir í dalnum hjá ömmu þegar ég var á tólfta ári. Hafði gaman af því að leggja eyrað að staurnum, eða standa og horfa á vírinn og hlusta á hann gæla við vindinn.

Góð minning sem ekki er hægt að lýsa.

[Guðjón E. Hreinberg, 22.9.2023 kl. 16:27]

 Mig langar að bæta við að þegar maður lærir forritun - eða tölvunarnotkun - er manni sagt hitt og þetta um tvíundarvinnslu, sögu algríma og hvernig þau voru loks útfæranleg í silica og svo boolean rökleiðu, en manni er aldrei sagt frá Konrad Zuse sem reyndi af alefli að losna út úr Lovelace/Babbade tvöfeldninni, og að tölvugreind hans er en í dag á undan samtímanum.

Á eftir að grúska meir í hugmyndum hans, en kynntist þeim (því miður) eftir að ég var hættur í bransanum, svo ég hef geymt þetta efni neðarlega á grúsklistanum.

Aftur, bestu kveðjur.

[Guðjón E. Hreinberg, 22.9.2023 kl. 16:28]

Leiðr. Babbage, og "enn í dag" - úff.

[Gunnar Rögnvaldsson, 23.9.2023 kl. 01:14]

Takk fyrir innlitið og skemmtilega athugasemd Guðjón.

Kveðja