Leita í fréttum mbl.is

Á 11. stund 11. dags 11. mánaðar fyrir 100 árum

Auðlegð þjóðanna: Nýjasta stálstykkið á 1700 miljarða króna hóf sjópróf sín í fyrra. Þetta er enn eitt bandaríska ofurstálstykkið í röð ellefu slíkra. Aðeins 153 ár eru liðin frá því að Bandaríkin lágu í rústum borgarastyrjaldar. Ekkert annað ríki mannkynssögunnar hefur ráðið ríkjum á öllum höfum jarðar samtímis. Millistéttin er hryggsúlan og Trump er að styrkja hana

****

SVEFNGENGLAR KOMA EKKI AF STAÐ STYRJÖLD

Fyrri heimsstyrjöldin skall ekki á vegna fyrst og fremst svo kallaðra "pólitískra svefngengla", eins og oft hefur verið haldið fram. Henni lauk 11. nóvember kl. 11 fyrir hundrað árum. 20 milljón manns létu lífið

Þýskaland ræður í dag einu sinni enn ríkjum í Evrópu eins og það gerði 1871, 1914 og 1939. Hvað gerist næst veit enginn. En nú er komið að því að Þýskaland fari enn einu sinni í brjálæðiskast og það er nú þegar byrjað að taka nýja syrpu á Evrópu með því að:

1. Tilskipa peningapólitískar kúgunaraðgerðir gegn ríkjum Suður-Evrópu og setja ríki þeirra á annan endann fjárhagslega, efnahagslega og pólitískt séð, eftir að hafa fyrst þrýstidælt inn á þau illa fengu lánsfé með útlánaskilmálum undir beltisstað, með ECB-seðlabankann í rassvasanum

2. Tilskipa kúgunaraðgerðir gegn þjóðum Austur-Evrópu til að neyða þau til að taka við hrikalegum afleiðingum vanhæfs kanslara Þýskalands í innflytjendamálum, með hótunum um að rúlla yfir nýfengið sjálfstæði þeirra, hlýði þau ekki

3. Tilskipa kúgunaraðgerðir gegn Stóra-Bretlandi vegna Brexit

4. Hvetja önnur ríki í Evrópu til að gjaldfalla á skuldbindingum sínum í NATO með því hlaupast sjálft á brott frá sínum eigin skuldbindingum þar, og þar með eyðileggja varnarbandalagið sem mest innanfrá

5. Skilyrða útkomur Evrópusambandsríkja úr áföllum, þjóðerni þeirra

Já tímarnir breytast, og um síðustu helgi sáum við að það var ekki efnahagurinn sem skipti mestu máli í þingkosningunum í Bandaríkjunum, eins og sífellt er tönglast á með hakkavélum heimskunnar, með til dæmis hinu þreytta enska slagorði "it is the economy stupid", heldur voru það ríkiborgararéttindi og þegnskapur í þjóðríki sem skipti öllu máli þar, eins og þegar Bretar kusu að ganga úr Evrópusambandinu. Fólk vill búa í þjóðríki. Það vill ekki bara búa í hagkerfi eða regluverki. Móðurástin, þ.e. ástin á sínum nánustu, til dæmis sinni eigin þjóð, er hvorki pólitísk kenning né regluverk. Sífellt fleiri kosningar snúast um þessi algeru tilvistarmál, sem eru frumforsendur velsældar og alls annars

KERFISLÆGAR STYRJALDIR

Kerfislægar styrjaldir verða fyrst og fremst vegna þess að ný ríki (veldi) eru að ryðja sér til rúms í veraldarhafinu. Og svo einnig vegna ríkja (velda) sem eru að sökkva í hinu sama pólitíska hafi heimsins

Fyrri heimsstyrjöldin varð vegna þess að þrjú ný ríki voru að ryðja sér til rúms í heiminum: 1. Japan, 2. Þýskaland og 3. Bandaríkin. Önnur ríki (veldi) voru þvinguð til hliðar og það gekk ekki þegjandi og hlóðalaust fyrir sig. Þegar skipan heimsmála riðlast, þá er um meiriháttar afleiðingar að ræða

Allir sem hugsuðu hefðu átt að vita að stofnun Þýskalands 1871 myndi hafa stórkostleg áhrif á önnur ríki í Evrópu og á heiminn allan. Það sama gildir um Japan. En það sem skipti mestu máli voru hin nýju Bandaríki Norður-Ameríku í vestri

Frá lokum borgarastyrjaldar Bandaríkjanna 1865 og á næstu 40 árum þróuðust þau úr stríðshrjáðu landi, yfir í að framleiða helming alls þess sem framleitt var í heiminum árið 1900. Já, stríð geta stundum leyst mál. Þarna urðu Bandaríkin ein ósundrandi þjóð. Blek á pappír á borð við sjálfstæðisyfirlýsingar býr ekki til þjóðir. Það gerir hins vegar blóð, sameiginlegar þjáningar og trú, saga, tungumál og áföll

Ris Bandaríkjanna kostaði önnur ríki stöðuna sem heimsveldi. Og það voru Bandaríkin sem í fyrsta skiptið í mannkynssögunni sendu tvær milljóir manns úr nýja heiminum yfir í gamla heiminn til að koma í veg fyrir að ein pólitísk eining myndi ráða yfir samfelldum landmassa frá ströndum Atlantshafs til Kyrrahafs, sem ógnað gæti hinu nýja lýðveldi Bandaríkjanna með tvennum vígstöðvum. Þetta endurtóku þau stuttu síðar í síðari fasa sömu styrjaldar

Í dag eru það bæði sökkvandi og rísandi ríki (veldi) sem móta söguna. Evrópa er að anda út sínum síðasta anda sem fyrrverandi ofaní fyrrverandi safn velda á borð Egyptaland hið forna. Evrópa réði heiminum í samfellt 500 ár. Sá tími er liðinn núna

Rússland er að sökkva sem síðasta veldið í Evrópu sem einhver áhrif hefur í sínum heimshluta. Með falli Sovétríkjanna féll síðasta veldi Evrópu sem hafði áhrifavald um allan heim; þ.e. heimsáhrif. En Evrópa hefur ekki lengur neitt heimsáhrifavald í neinum mikilvægum málum. Það er rétt svo að um heimshlutavald er að ræða, þegar menn nefna Evrópu á nafn. En án Bandaríkjanna getur Evrópa ekkert, því Evrópa er ekki eitt-ríki og getur ekki orðið eitt-ríki og verður aldrei eitt-ríki. Þannig er staða Evrópu orðin í dag

Og nú virðist tími Rússlands og Þýskalands kominn til að hverfa af sögusviðinu sem heimshluta-veldi. Það mun ekki ganga þegjandi og hljóðalaust fyrir sig. Ekkert getur stöðvað þetta ferli, sýnist mér

Næstu 500 árin í mannkynssögunni verða í nafni Bandaríkja Norður-Ameríku. Austurhvel jarðar, gamli heimurinn, er að brotna upp í pólitískar öreindir

Um daginn spurði ég: "Er það kannski einber tilviljun að gengi gjaldmiðla Rússlands, Tyrklands og Írans (Sýrland-potturinn) er á hraðri niðurleið, gagnvart Bandaríkjadal?

Ef þetta er ekki tilviljun, hver skyldi þá samnefnari þessa sameignlega gengisfalls þessara þriggja gjaldmiðla vera?"

Svarið er þetta; Þessi þrjú ríki eru andsnúin Bandaríkjunum. Það er það sem er að gerast. Slíkt er heimsáhrifavald Bandaríkjanna að erfitt er að sameinast gegn þeim. Það kostar. En hér er ekki um vísvitandi aðgerð af hálfu Bandaríkjanna að ræða. Heldur er þetta einungis dæmi sem sannar hvað það getur kostað að sameinast gegn Bandaríkjunum. Markaðurinn hugsar sitt og leitar í skjól tilvistarlegs öryggis. Slíkt pólitískt tilvistaröryggi er nú aðeins að finna á Vesturhveli jarðar í dag. Og svo mun verða um langa framtíð. Austurhvelið -gamli heimurinn- er að brotna upp

Almenningsálit hefur aldrei verið áhrifavald í heiminum. Það er eins og andvari eða goluþytur. Soft-power er einungis háskóla-fetismi til að breiða yfir ekkert-vald. Mjúkt-vald án raunverulegra valda er ekkert-vald

Krækja

Victor Davis Hanson, sagnfræðingur og bóndi: The 11th Hour of the 11th Day of the 11th Month—100 Years Ago

Fyrri færsla

Evrópa ætti að stóla á hernaðarmátt Pútíns


Bloggfærslur 10. nóvember 2018

Höfundur

Gunnar Rögnvaldsson
Gunnar Rögnvaldsson

Búseta: Ísland.
Reynsla: 25 ára búseta í ESB og fyrirtækja-rekstur í DK/ESB frá 1985 til 2010. Samband:
tilveraniesb hjá mac.com

Ég er hvorki skráður á Facebook, Twitter, Linkedin né á neinum öðrum "félags-vefjum". Aðsetur skrifa minna er einungis að finna hér á þessari síðu og á tilveraniesb.net og í blöðum og tímaritum

Bloggvinir

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband