Leita í fréttum mbl.is

Bloggfærslur mánaðarins, apríl 2011

Plan B að fæðast sem ríkisstjórnar gjörningur dagsins

Kláðasveit lúsahers ríkisstjórnarinnar setti í dag á svið burtflogna björgunarþyrlu og blés svo upp loftknúinn seðlabankastjóra Íslands sem - alltaf eins og nývaknaður - æddi hina löngu leið í símann og spýtti þar loks út úr sér upplýsingum um það sem Davíð Oddsson sagði okkur öllum í beinni útsendingu - en bara fyrir rétt rúmlega tveimur árum síðan - að yrði staðan sem hann Már Guðmundsson byggi að í Seðlabankanum í dag. Bætt staða og minni áhætta þjóðarbúsins þegar bankarnir væru likvíderaðir út úr þjóðarhagnum. Og skuldatryggingaálagið á ríkissjóð nú þegar komið niður í 230 punkta. Meira en þrisvar sinnum lægra en á ríkissjóði Portúgals og Írlands; en sem Már endilega vil gangast í ábyrgð fyrir með órjúfanlegri aðild Íslands að sam-gjaldþroti evrusvaðsins.

Út úr flæðarmáli munnvatns seðlabankastjórans mátti heyra orðin sullast út í gegnum landsíma símtal hans við lánshæfnismatsfyrirtæki nokkur, og sem hann sagðist hafa verið í nánu sambandsleysi við í stanslaust rúmlega tvö ár. Samtals og uppgert eru þetta þá aðeins tuttugu og fjórir rúmliggjandi upplýsingamánuðir um B-aðgerðaráætlun bé-ríkisstjórnar Íslands. Enda ekki við öðru að búast á heimili þar sem lifað er hinu pólitíska lífi frá einum deginum til annars. 

Eins og við öll vitum, er dagurinn í dag það eina sem við alltaf höfum. Allt hitt er runnið vatn í góðu veðri til sjávar en sem til einskis var nýtt og engum var né verður nokkurn tíma til gagns. Gott var nú blessað veðrið, en engum til gagns.
 
En heiðrinum er þó alltaf hægt að bæta á sig, daglega.
 
Sjálfur hefði ég bara sent af stað spólu með viðtalinu við Davíð Oddsson. Það hefði ekki þurft að kosta svo mikið og jafnvel hefði mátt spara hraðpóstburðargjöld og notast við flöskupóst. Tvö ár í óupplýstri skelfingu er langur tími fyrir þjóðina.
 
Atburður gærkveldsins 
 
Hrossagaukurinn er kominn! Og er strax við komuna til landsins, að himnum ofan, byrjaður að þeysa um loftin og sýna og spila listir sínar. Þrátt fyrir kulda, storm og él. Þvílíkur kraftur og seigla. Hrossagaukurinn! Vorið er að koma.  

Ísland hefur sagt sig úr heimi Euffe Ellemann-Jensens

Mikið er ég feginn. Síðast þegar ég asnaðist til að andmæla skrifum þessa manns var lokað á umræðuna með ritskoðunarhnappi. Eins og venjulega. Og síðast þegar ég bjó í heimi þessa manns gekk hann um heiminn þann í bláum sokkum með tuttugu og eitthvað gulum stjörnum. Og þetta er ekki einu sinni lygi. Hvernig gat þetta endað öðruvísi en táfýla. Án þessara sokka hefði maðurinn aðeins verið á gatslitnum skóm.

Tuttugu og fimm árum seinna eru sjö af tuttugu og eitthvað gulum stjörnum gamla heims þessa manns enduð sem ruslahrúga í fanginu á Alþjóða Gjaldeyrissjóðnum. Þau þau þau fengu ekki lengur lán lán lán á peningamörkuðum myntsokkabandalags Evrópusambandsins, nema á okurvöxtum, hærri en bananalýðveldum bjóðast. 

Nú á að fara með AGS haldandi í höndina á sér og banka upp á hjá Gjaldþrotasjóði Evrópusambandsins, sem gjaldþrota lönd sambandsins ætla saman að borga í. Ég skal banka og þú (be)talar, verður sagt.

Nú hefur Þýskaland líka sagt sig úr heimi Euffe Ellemann-Jensens, segir hann sjálfur. Nei, en gaman! En var það ekki algerlega fyrirsjáanlegt? Ég spyr. Hver vill þá vera berfættur í slitnum skóm. Vera sokkalýðveldi án sokkaverksmiðju Þýskalands?

Eftir að Danmörk hætti að fá yfirfærslur frá sokkaverkinu þá er eins og að eitthvað hafi fölnað yfir ýmsu þar heima fyrir. Sérstaklega hafa vinsældir sokkaverksins fölnað og gult orðið frekar rauðleitt.
 
Disclaimer; höfundur, sem er (af)dalamaður í dal á Íslandi, gengur um í heimaprjónuðum ullarsokkum konunnar minnar, og er nýbúinn að panta sér sænska tréklossa úr trjám því gengi sænsku krónunnar var ekki bundið fast við staur í Þýskalandi. Þeir ganga því vel. Og stutt er í ull. Tramp tramp tramp.
 
Fyrri færsla


Ísland er með lús [u]

Berlingske Tidende sunnudaginn 10. apríl 2011
 
Ríkisstjórn Íslands herjar á þjóðina eins og lús sem ógerningur er að nálgast og losna við. Þjóðin reynir að klóra sér en ekkert virðist duga til að stoppa þjáningu hennar, eins og við sáum síðast í DDRÚV málgagni lúsarinnar í gærkveldi. Smitin hafa einnig heltekið forystu Sjálfstæðisflokksins.
 
JÓHANNA SIGURÐARDÓTTIR ER ÍSLANDI SKAÐVALDUR. ÚT MEÐ HANA!
 
Í hverju málinu á fætur öðru er ríkisstjórnin opinberuð sem helsti fjandmaður þjóðarinnar, en ekki talsmaður hennar. Hún verður að fara frá. Ríkisstjórnarlaust  land væri betra en þessi verri helmingur þess versta sem stjórnmál geta boðið upp á. Ríkisstjórnin er fullkomlega umboðslaus og þjáist af dómgreindarskorti sem gerir hana óhæfa við stjórnun ríkisins. Hún er orðin þjóðhættuleg eins og ölvaður ökumaður bifreiðar er hættulegur umhverfi sínu og sjálfum sér. Og hún heldur bara áfram að bæta á sig. 

Við þurfum á aflúsun að halda. Ríkisstjórnin á að fara frá. Sjálfstæðisflokkurinn þarf að fá nýjan leiðtoga. Sá sitjandi er gagnslaus UHU-maður hentistefnu. Hreinsa þarf til.
 
Framsóknarflokkurinn fengi atkvæði mitt nú ef landsþing flokksins tæki sig saman og sýndi einhug í stað þess póstkassa sem til málamynda á að fara að panta úr katalógum og setja upp sér til hægðarauka svo flokkurinn geti komist hjá því að hafa skoðun í grundvallarmálum sem fylgt er eftir í verki. Út og suður, upp og niður dugar ekki lengur. Gefið stefnuljós og akið samkvæmt því. Stefnuljós gefið í báðar áttir er neyðarljós.
 
 
Uppfært; Forsætisráðherra Íslands í nokkrum erlendum fjölmiðlum
 
======
Johanna Sigurdardottir said the results were disappointing but she would try to prevent political and economic chaos ensuing. She said the repayment dispute would now be settled by a European trade court—which could impose harsher terms on Iceland than those rejected in Saturday's vote | Wall Street Journal
 
======
Prime Minister Johanna Sigurdardottir called the results disappointing.  She has said a "no" vote would result in political and economic chaos | Voice of America
 
======
The Icelandic Prime Minister Johanna Sigurdardottir has predicted "political and economic chaos as a result of this outcome", but did not say if the government would resign | Sky News
 
======
Johanna Sigurdardottir, Iceland's Prime Minister, said the rejection meant "the worst option was chosen" and had split the country in two | BBC
 
======
“This matter will now be settled in the European Free Trade Association’s court,” Prime Minister Johanna Sigurdardottir said in comments broadcast by RUV, immediately after the first results were published | Bloomberg
 
======
The worst option was chosen. The vote has split the nation in two,” Jóhanna Sigurdardóttir, prime minister, told state television, saying it was fairly clear the “no” side had won. [. . ] The prime minister, who had predicted a No vote would cause economic uncertainty for at least a year or two, did not say whether the government planned to resign | Financial Times
 
 
Um það bil 1000 aðrir fréttamiðlar vitna í orð forsætisráðherra Íslands.  
 
 
JÓHANNA SIGURÐARDÓTTIR ER
handlangari Evrópusambandsins á Íslandi
 

 
 

Framsókn er enn sem komið er best greitt fyrir utan ESB

Flokksþing Framsóknarflokksins telur þá silfur skildinga þannig að þeir séu enn best borgaðir fyrir utan Evrópusambandið á Íslandi. 

Rúmliggjandi helmingur þingsins stendur enn fastur með hausinn í rauða póstkassanum. Hin Maslovsku Óla Alxeander fíli bomm bomm eyru hinna rúmliggjandi eru það stór og bólgin enn að þau binda helminginn áfram á garðann í póstjötunni.

Þarna gefst íslenskum kjósendum framtíðar vonandi ekki auðvelt tækifæri á að rassskella helming þingsins. Hann þekkist því miður úr fjarlægð á endum sem standandi eru út um póstkassa mannanna sem eru að kíkja eftir pakkanum sem er ekki og verður aldrei í rauða póstkassanum. Þessir eru í raun og veru að biðja um að fá að njóta fullveldis Íslands á afborgunum. Á meðan þeir panta sér aulabarð ESB pr. eftirkröfu út katalógum Brussels til að pissa í. 

Stóra vandamál Framsóknarflokksins er hins vegar það að kjósendur vita ekki hvorn helming flokksins á að rassskella í næstu kosningum. Því eins og áður er getið þá eru andlit þeirra hulin föst í rauða póstkassanum. Því álykta kjósendur flestir að engan þeirra ætti að kjósa. Hvorki þá sem standa í tvær lappir né þá sem stunda póstverslun með fullveldi Íslands og míga í aulabörð.

Formaður flokksins, Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, er hæfur maður. Mikið vorkenni ég honum fyrir að vera með svo mikið geldneyti í flokk sínum. Smalamennska verður líklega ógerningur í birkikjarri þessu.

Spáð er stormi. Þangað gæti flokkurinn enn náð að sækja sér veðrið.

Það er ekki hægt að hafa mjöl í munni og blása á sama tíma


mbl.is Best borgið utan ESB
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Þessi sjálfstæðiskona hefur ekki hugsað sér að sitja til borðs með Tryggva Þór Herbertssyni á meðan hann kyngir ælunni

Þetta er hárrétt hjá konunni sem heitir Brynhildur Andersen. Samningar af Icesave tagi munu elta embættismenn íslenska lýðveldisins hvert sem þeir fara til samskipta við fulltúra annarra þjóða. Því mun alltaf verða núið þeim um nasir að Íslendingar hafi sloppið "billega" því við hefðum átt að borga meira og meira. "Við björguðum ykkur" verður sagt.

Og svo munu allir Icesave samningar - sama hvernig þeir mættu vera - alltaf narta og naga sál og meðvitund íslensku þjóðarinnar áratugum saman. Því þegar fólk finnur fyrir niðurskurðinum og hallærinu sem skapast þá mun það alltaf segja að við borguðum of mikið, við hefðum ekki átt semja og samþykkja ólögmætar kröfur, eða við hefðum átt að borga minna, við hefðum átt að gera svona, en ekki svona.

Dómstólar eru eini rétti staðurinn til að útkljá mál af þessu tagi, ef nauðsyn krefur. Hér er ekki um einkamál ríkisstjórnarinnar eða þingmanna að ræða. Þeir munu sleppa léttast og hafa allt sitt á þurru. 

Fyrri færsla


Eignasafn evrusvæðis stækkar. Er 'Ísland' evrusvaðsins næst?

 

Skyldi einhverjum já-manni hafa dottið í hug

Restarnar af fullveldi Írlands, Grikklands og Portúgals eru þegar að mestu komnar upp á lyklakippu peningayfirvalda evrusvæðisins. Næst í röðinni er líklega Ísland evrusvæðisins; sem er smáríki  sem heitir Kýpur. Því verður líklega smokkað ósjálfbjarga og að þrotum komið upp á fullveldislyklakippu Brussels næst, svona rétt á undan Spáni. 

 
This tiny island economy, roughly a tenth the size of Portugal, might defy the PIIGS acronym by needing help sooner than its eurozone peers Spain or Italy 

Kýpur er eins þýðingarlaust og Ísland yrði ef það skriði inn í Evrópusambandið á úldnum aulafótum ríkisstjórnar Íslands gegn fólkinu í landinu. 
 
All of the boom-year gains have been wiped out and have yet to be recovered. 

Fasteignamarkaður Kýpur 6 apríl 2011
Já Kýpur var það heillin. Litla örríkið sem tók upp evru er nú þegar á leið í þrot. Hlutabréfamarkaður er hvellsprunginn um 80 prósent - þrátt fyrir evruvæðingu - og peningalegur evruorgasmi upptökunnar er þegar orðinn að vandaliseruðum æðahnút sem nú situr klofvega drottnandi yfir evruunnendum þessa smáríkis. Bankakerfi landsins hefur þegar limpast niður og vantar ekki minna en 2,7 miljarða evrur til að fullnægja Brussel og viðhalda reisn. Landið sem telur 800.000 íbúa og asnaðist til að taka upp evru þann 1. janúar 2008, er þegar á leiðinni í evruþrotið í himnaríkjum Brussels. Það fór í bankaútrás til Grikklands sem er á leiðinni til Stóru Argentínu Evrópusambandsins. 

Hinn barnungi fávísi Bjarni Ben klaufahamar klauf það sem hann klofvega gat klofið. Steingrímur J. Sigfússon kommúnisti er orðinn einhvers konar Iceland fullveldis spákaupmaður af verstu sort. Og Össur-hér-hefði-ekkert-hrun-orðið-ef-við-bara-hefðum-haft-evru er enn og alltaf bara þessi alþjóðlegi asni í hundabandi fávísrar kerlingar sem ekki einu sinni væri hægt að grafa upp á neinu vaxmyndasafni heimsins. Mikið ótrúlega getur vont versnað langa lengi. Þvílíkt samansafn vesalinga. Hold da kæft mand!
 
 
Fyrri færsla

 

Í neðanjarðarbyrgjum strokleðra Samfylkingar Vinstri grænna

 
1944
 
Þegar Samfylkingin finnst látin mun hún finnast lokuð ofan í neðanjarðarbyrgi skjaldborgar flokksins gegn Íslandi. Svart stjarfur dyravörður Vinstri grænna gegn stefnu eigin flokks heldur þar fast um stjórnborðið sem stýrir innsoginu. Engum er hleypt inn nema þeim sem bera til búsins nýjar birgðir strokleðra. Saman komin er samfylking þessi önnum kafin við að stroka út stjórnarskrá íslenska lýðveldisins. Og smá en saman reyna þau stanslaust að stroka út og yfir fullveldi þjóðarinnar sem innsiglað var með blóði, svita og tárum hennar á Þingvöllum laugardaginn þann 17. júní árið 1944.

Einn grásvartur maður í viðbót sést stundum banka þarna að dyrum. Hann heitir Bjarni Benediktsson og er stundum formaður Sjálfstæðisflokksins. Heitasta ósk Bjarna um jólagjöfina frá íslensku þjóðinni í ár, er bara ein; eitt stórt og massíft strok leður.

 
 
Svo eru það allir hinir snillingarnir
 
 
 
 
Og Portúgal er fallið. Það gerðist í kjallaranum í gærkveldi. Það, ásamt Grikklandi og Írlandi, mun auðvitað leggja restina af fullveldi sínu að mörkum til bjargar gangandi gjaldþrota bankakerfi Þýskalands.
 
a responsible step
 
“It is a responsible step for securing the financial stability of the euro zone.”
- Olli Rehn - 
 
Með kveðjum
Kommissar Úrmat Ímat
 
 
Fyrri færsla
 

Evran lifir - einn dag í einu

5 apríl 2011: Vaxtakostnaður ríkissjóðs Portúgals 5 ára lán
Mynd Bloomberg * 
 
Það er kannski ekki furða þó Mário Soares fyrrverandi forsætisráðherra og forseti Portúgals spyrji hvort þriðja heimsumból Þýskalands yfir Evrópu sé nokkuð í undirbúningi. Þó svo að sameining Þýskalands hafi gerst með aðstoð nágranna Þjóðverja í Evrópu þá var tilgangur aðstoðarinnar ekki sá að gera Þýskaland að herra yfir Evrópu, braust út úr gamla manninum, sem greinlega er ofboðið þessa Brusseldagana þar sem strengjabrúður fjármála ESB þeysa með svip og svipur sínar um kirkjugarða fullveldis landa Evrópusambandsins.

Reyndar er ástandið svo slæmt í evruríkinu Portúgal að nú er krafist meira en 10 prósent ársvaxta af ríkissjóði landsins fyrir að fá tíkall að láni til fimm ára í fjármálaparadís Samfylkingarinnar í mynthálsbandi Evrópusambandsins um evrulöndin. Rúmlega 10 prósent, takk. Evran virkar!
 
Þetta eru rúmlega fjórum komma þrem sinnum hærri vextir en Svíþjóð þarf að greiða fyrir að fá sama lán hjá fjárfestum. En Svíar hafa jú sína eign mynt, sænsku krónuna, og það vita fjárfestar. Þeir óttast því ekki að tekjur sænska ríkisins og þar með greiðslugeta þess þorni upp sökum þess að allir verði atvinnulausir í sænska hagkerfinu vegna glataðrar samkeppnisaðstöðu þess. En það óttast þeir að gerist og sé reyndar að gerast í Portúgal og sem í síðasta enda mun þýða gjaldþrot fyrir ríkissjóð þessa evrulands án eigin myntar og fullveldis í peningamálum.    

Portúgalska bankakerfið sem hefur verið afskorið frá umheiminum í meira en heilt ár hótar nú að hætta að kaupa skuldabréf portúgalska ríkisins nema það leiti sér aðstoðar gegn afleiðingum evrunnar hjá Alþjóða Gjaldeyrissjóðnum og ríkisþrotasjóði myntbandalags Evrópusambandsins. Fjármálageirinn í Portúgal væntir líklega þess sama og snillingar atvinnulífsins og ASÍ-baráttusamtök verkalýðsins gegn sjálfum sér væntir af mynthálsbandi Evrópusambandsins um háls Íslendinga - að sjá 27 stjörnur.

Næst stærsti banki Portúgals, Banco Espirito Santo, segir að atburðarásin sé nú svo hröð og landið sigli svo hratt inn í ríkisgjaldþrot að ekki sé nægur tími til að sækja um aðstoð gegn evrunni hjá ESB-þrotasjóði evruríkja gegn afleiðingum evrunnar. Yfirvöld ættu því að biðja sjálfa framkvæmdastjórn Evrópusambandsins um skammtímalán til að brúa bilið inn í eilífð Portúgals handan myntbandalagsins. En það er staðurinn sem Írland og Grikkland eru stödd á núna.

Eina von Evrópu nú virðist vera að lífið eftir evrudauðann komi sem fyrst. Komi áður en þriðja rúgbrauðssymfónían sem Mário Soares nefndi verður leikin sem eina lagið við vinnuna við atvinnuleysið í Evrópu á ný.
 
* Mynd: Vaxtakostnaður ríkissjóðs Portúgals, 5 ára lán. Á 10 ára lánum er hann tæplega 9 prósent. Skuldatryggingaálag Portúgals er nú tæplega þrefalt hærra en á ríkissjóð Íslands, eða 585 punktar. 
 
Krækjur; Jornal de Negocios I II
 
Tengt
 
 
Fyrri færsla
 

Móðir allra fjármálahruna veraldar glottir framan í Icesave áhættutöku stjórnvalda

David McWilliams á Írlandi um álagspróf og 'Icesave' Írlands (tvísmellið til að opna í nýjum glugga)
 
Sendibréf apríl mánaðar frá Absolute Return Partners fjallar um hala áhættu, eða e. tail risk. Bréfið gaukar því að okkur að helmings líkur á nýju hruni með mjög alvarlegum afleiðingum fyrir heiminn allan sé vel hugsanlegt á næstu mánuðum. Og enn fremur að hættan á brotlendingu kínverska hagkerfisins með enn verri afleiðingum fyrir heiminn, sé enn meiri en sú fyrri. 

The Absolute Return bréf mánaðarins frá Niels C. Jensen hjá hjá ARP er góð en jafnframt nokkuð fyrirsjáanleg lesning í ljósi þess sem gerst hefur í heiminum síðustu nokkra mánuði, aðeins. Ég hef fylgst með skrifum Niels C. Jensen nokkur undanfarin ár og þykir þau ágæt. 

Að vel ígrunduðu máli? Icesave
Ég hugsa að bandaríski fjárfestirinn Warren Buffet myndi álíta að allt það fólk sem er á myndinni hér til vinstri séu kjánar og óvitar. Þá sem vantar á myndina en bjuggu innihald hennar til, eru forsætisráðherra Íslands, Jóhanna Sigurðardóttir (í felum) og fjármálaráðherra Íslands, Steingrímur J. Sigfússon (eyðilegði ímyndina sem myndin á að skapa væri hann á henni).

Það sem stjórnvöld ættu að hafa lært af mistökum fjármálageirans er það að geta sjálf hugsað og metið áhættu án þess að blanda tölum og líkönum fjármálafólks inn í hugsanir sínar. Þegar heilinn fær tölur og áætlanir að glíma við, þá hættir hann að vinna sjálfstætt og verður að apaheila - eins og sá sem réði ferðinni í peningabönkum lands okkar og í fjármálafyrirtækjum.

Íslensk stjórnvöld og elíta lands okkar er hætt að hugsa núna. Þau sitja föst í áhættulíkönum þeirra sem bjuggu til hrunið og sem aðeins sum hver - en hins vegar öll við hin venjulegu - erum að glíma við núna. David McWilliams kemur inn á eftirfarandi hér að ofan; Álagsprófin á bankakerfi okkar áttu að prófa þol bankanna gegn áföllum. En það eru bankarnir sjálfir sem eru áhættuvaldurinn og enginn maður getur metið áhættuna við að vera hann sjálfur. Það áhættumat er einskis virði. Áhættumat og álagspróf ríkisstjórnarinnar á sjálfri sér er líka einskis viðri.  
 
So what does all of this mean? First of all it means that universities and business schools all over the world should clear up their acts. Two generations of so-called financial experts have been indoctrinated to believe that MPT is how you should approach the management of investments and risk whereas, in reality, nothing could be further from the truth. 

Í Japan áttu líkurnar á kjarnorkuslysinu í Fukushima, samkvæmt áhættumati sérfræðinga, að vera engar. Það var ekki jarðskjálftinn sem olli vandræðunum beint. Nei, það var halinn á áhættunni (tail risk) sem tók sérfræðinga í hnakkadrambið og tortímdi þeim öllum sem einum. Tail risk er það að komast óséður og brynvarinn í bak og fyrir fram hjá risaeðlu og að lauma sér síðan rólega og helst alveg hjóðlaust langt í burtu. En svo hnerrar risaeðlan og sveiflar um leið halanum og þurrkar þig út fyrir full og allt á leið þinni í öryggið (wipe out).

Kjarnorkuverin í Fukushima áttu að þola jarðskjálftann mikla og loka niður innan tveggja mínútna frá upphafi skjálftans. En þessi orkuver eru nokkuð gömul og þurfa stöðuga og utan að komandi orku til að geta haldið kælingu ragnaraka náttúrulögmálanna áfram eftir slys. 

Risajarðskjálftinn kom. Dísilknúin kæling orkuversins tók samkvæmt áætlun yfir og kæling kjarnaefnisins hélt áfram eins og gert var ráð fyrir. En svo kom flóðbylgjan. Umhverfis orkuverið var skjólveggur sem átti að standast 5,2 metra háar flóðbylgjur. En flóðbylgjan sem skall á strönd Fukushima var hins vegar móðir allra þekktra flóðbylgja. Hún var 14 metra há. Hún þurrkaði út allar díselrafstöðvarnar sem áttu að halda kælingunni áfram. En ef þær skyldu verða fyrir slysi þá áttu loks risarafhlöður að taka við og þær áttu að duga til kælingar í samfleytt níu klukkustundir. En þær níu klukkustundir voru eins og dropi í haf tímans. Því fór sem fór. Sagan er samt ekki öll enn. Hamfarirnar fara enn sínu fram þó lítt séu þær sýnilegar mönnum utan frá.

Líkurnar úr útreikningum sérfræðinga á að þetta gæti gerst, áttu að vera minni en ekki neitt. En þetta gerðist samt. Þessa tail risk áhættu er ekki hægt að setja tölur á. Hún er óskiljanleg og óskilgreinanleg og menn ættu því ekki að reyna að leggja mat á hana. Það mat mun alltaf segja þér að áhættan sé engin þegar hún hæglega getur samt þurrkað þig alveg út. Áhættan var greinilega ekki núll. Frá svona áhættutöku ættu menn að labba burt. Og forða sér hratt.  

Líkurnar á hruni hlutabréfamarkaðarins í New York í október 1987 áttu að vera það litlar að hrunið átti ekki að geta gerst nema hvert 44. ár sinnum 10 í 99. veldi eða einu sinni á hverjum 13,7 miljörðum ára. Hinn 19. október 1987 átti ekki að geta gerst, en gerði það samt og akkúrat þá. 

Sama sagan átti að vera með gjaldmiðla kreppuna í Asíu í október 1997. Áhættuútreikningar sérfræðinga sögðu að sá atburður átti aðeins að geta gerst á þriggja miljarða ára fresti. Til samanburðar er pláneta okkar tveggja miljarða ára gömul. 

Sama var með risagjaldþrot fjármálafyrirtækisins Long-Term Capital Management, sem ásamt fleirum var stjórnað af tveim hagfræðingum sem hlotið höfðu Nóbelsverðlaunin í fagi sínu. Þeir klessukeyrðu samt allt fyrirtækið í stórgjaldþrot árið 1998. Sá atburður átti ekki að geta gerst nema hvert tíunda 6,000,000,000,000,000,000,000'sta ár.

Þeir sem stjórnuðu Long-Term Capital Management fyrirtækinu voru svo öruggir með sig að þeir höfðu sett allt sitt undir í fyrirtækinu og töpuðu því öllu. Þeir töpuðu því sem þeir máttu ekki við að missa fyrir það sem þeir svo afskaplega vel gátu verið án. Þeir urðu gjaldþrota vegna óstjórnlegs veikleika (a blind spot).  
 
Warren Buffet um sjálfsöryggi og áhættumat stjórnenda Long-Term Capital Management fyrirtækisins

Við skulum ekki minnast á hrun íslensku bankana sem átti ekki að geta gerst en sem gerðist samt. Og heldur ekki á heimskreppu þá sem skall síðan eins og flóðbylgja á nær öllum löndum heimsins og nær algerlega að þeim óvörum.

Að hætta því sem maður má ekki við að missa - til dæmis fullveldi lands síns eða persónulegu sjálfstæði og afkomu fjölskyldunnar - fyrir það sem maður getur svo vel verið án, er geðbilun græðgis-sturlunar. Og við skulum minnast þess að pólitísk græðgi er peningalegri græðgi alls ekki göfugri. Pólitísk græðgi er eðlislega miklu verri og erfiðari viðfangs. Og hér hefur ríkisstjórn Íslands, klappliðið í kringum hana og margir fjölmiðlar sett allt sitt pólitíska kapítal undir í áhættutöku sem reynst gæti landi okkar miklu verr en sjálft hrun bankanna.

Aðeins menn sem hljóta að vera nýfæddir fjármálasnillingar, með öfugum formerkjum, - eins og ég giska á að gildi um fólk eins og Tryggva Þór Herbertsson ælugleypir, fjármálaráðherra Íslands, Steingrím J. Sigfússon og kjánann Jóhönnu Sigurðardóttir forsætisráðherra - vaða út í fen risaeðlunnar.

Þessi, ásamt stórum hóp elítunnar sem kom Íslandi á kné, ætlast nú til þess að hinn almenni þegn íslenska lýðveldisins taki á sig svo gerræðislega áhættu að hún ein geti leitt til þess að allir þegnar landsins verði efnahagslega og varanlega þurrkaðir út. Því sú er áhættan í raun og veru. 

Áhættan er sú að ekkert, ég endurtek, að ekkert og jafnvel ennþá minna, muni hafast út úr lánasafni Landsbankans. Að ALLT og miklu meira til lendi á herðum hins almenna þegns íslenska lýðveldisins ásamt því sem gerist þegar lýðveldi okkar færi inn í óstjórnlegt ríkisgjaldþrot vegna skulda og snjóboltaáhrifa vaxta og vaxta vaxta. Og hér get ég vel verið að tala um áhættuna á hverri sekúndu. Enginn þekkir þessa áhættu. En, hún er þarna, hún er mikil og hún er grafalvarleg.

Ef hættan á að Kína springi í loft upp á næstu mánuðum eða árum er metinn sem helmingur af fullkominni fullvissu, þá gætum við þar verið að tala um móður allra fjármálahruna í sögu plánetu okkar. Við vitum það ekki. Eins konar efnahagslegan Fukushima jarðskjálfta og flóðbylgjuna setta saman í einn atburð, sem aldrei endurtekur sig aftur. Við lifum því miður á válegum tímum núna. 

Ætti þessi hugsun ein og sér ekki að koma þér á rétt spor þegar þú skrifar undir stærstu áhættutöku íslenska lýðveldisins frá upphafi með atkvæði þínu í Icesave happdrætti ríkisstjórnar Íslands á laugardaginn? Vilt þú spila í þessu happdrætti? Ef ekki, segðu þá nei. Vilt þú byggja svona kjarnakljúf ríkisfjármála í iðrum ríkissjóðs og fullveldis Íslands? Ekki ég.
 
Krækja: www.arpllp.com bréf mánaðarins er til hægri þegar inn á síðu ARP er komið
 
Fyrri færsla
 

Spáð 20 ára núllvexti. Árið 1937 er afturgengið og menn hafa ekkert lært.

Verandi sjálfur íhaldsmaður, þá er sárast fyrir mig þegar aðrir íhaldsmenn krefjast að fá að berja áttavilltum hausum sínum við steina. Fólk annarra stjórnmálaskoðana gerir þetta líka, en þar er þó varla við öðru að búast og við engan að sakast nema þeirra eigin kjósendur sem eru hvorki ég né mig.

En það er þó öllu verra þegar kommúnistar breytast í póltíska transvestíta og taka það versta úr líksafni íhaldsmanna og gera að sínu eigin. Það hefur nú gerst á Íslandi: við fengum hinn pólitíska umpólunarsturlung Steingrím J. Sigfússon fjármálaráðherra, sem var og er líklega enn síðasta endurómaða öskur tröllatímabils stjórnmála Sovétkommúnismans.  

Fyrir helgina kom út í Danmörku spá fyrir danska fasteignamarkaðinn. Hún segir að stöðnun muni ríkja þar á þeim markaði næstu 20 árin. Ekkert mun hækka í verði umfram neitt og salan verður afar erfið. Sem hún reyndar hefur alltaf verið frá árinu 1985, með fáum undantekningum eins og til dæmis þeirri hérna einu, nefnilega, í fjármálabólu evrusvæðisins frá 2004-2008. Með öðrum orðum; danski fasteignamarkaðurinn verður loksins alveg þýskur.

Maður þorir varla að hugsa þá hugsun til enda hvaða afleiðingar þetta muni hafa fyrir hagvöxtinn í þessu norrrænda DDRlight-hagkerfi. Danmörk er samfélag þar sem meira en helmingur þjóðarkökunnar er étinn af hinu opinbera og þar næst kastað upp aftur af hinu opinbera. Uppkastið er alltaf blástimplað sem "samneysla" (Tryggvi Þór), alveg sama hvað mætti koma upp úr súrum sarpi hinna opinberu snillinga. Uppkastið ER bara blástimplað. Þetta uppkast er alveg laust við að þurfa að líða undir því hroðalega heiti að vera kallað einkaneysla - bæði sem orð og hugtak - og sem orðið er að einu versta klámyrði í þjóðnýttum hugum svo margra íbúa meginlands Evrópu. Omg, einkaneysla, ríkið forði okkur frá henni.
 
En óneitanlega léttir þetta tilveru þjóðnýttra þegna því þeir komast sjálfir að mestu hjá allri ákvarðanatöku. Ríkið ræður fyrir þá og tekur ákvarðanir þeirra. Stjórnmálin hafa þar með verið þjóðnýtt, því hver kýs svo undan sér ríkiskassann aftur? Og allir flokkar eru komnir inn á miðju kassans þar sem auðveldast er að detta ofaní hann og klæðast honum sem dópsalar hins opinbera við næstu kosningar. Skattgreiðendur borga þennan fatnað stjórnmálamannanna. Kassafötin og allt opinbera dópið líka.   

En er eitthvað að því að hagvöxtur verði enginn í Danmörku? Nei, ekki ef þú sættir þig við stöðnun, hnignun, niðurslit innviða, úreldingu velmegunar og velferðar (helferðar í þessu tilviki). Kúba komst næstum alveg hjá hagvexti? Þar ríkir ennþá árið 1954. 

Allur hagvöxtur í Danmörku undanfarna marga áratugi hefur alltaf að mestu leyti verið framkallaður af lántökum fasteignaeigenda þegar eignir þeirra hækka í verði. Þegar eignirnar hækka í verði er farið út og lánum breytt þannig að þau nái alveg upp í efri brún skorsteins. Ekki má myndast nein eign. Svo er hárklippingin pöntuð hjá rakara hagkerfisins. Þetta hefur haldið hagkerfinu uppi og er það næsta sem maður kemst kenningu varaþingmanns Samfylkingarinnar sem nú ætlar að klippa alla þá sem rúnir verða inn að skinninu vegna Icesave skulda íslenska ríkisins fram til ársins 2045. Og ástæðan fyrir hinni dapurlegu spá um fasteignamarkað Danmerkur, hver var hún? Jú, einmitt hinn lélegi hahahagvöxtur! Hárið vex sem sagt ekki handa rakra hagkerfisins lengur. 

En hvað gerist þegar hinir stóru árgangar fólks sem hætta á vinnumarkaði á þessu tímabili í Danmörku ætla að selja eignir sínar og flytja úr DDR-light og lifa rauðvínstilverunni á fimm fermetra terrassi í Próvance? Þá mun gamanið nú kárna. Hver á að kaupa húsin af þeim? Þetta er fólkið sem tímdi ekki að eignast börnin, sem fékk flest gratís svo og einnig fasteignaskuldir sínar heflaðar niður fyrir gólffjalirnar í verðbólgunni og skattafrádrætti vaxta frá 1960 til 1985, þegar það var að byggja sér hreiður. Hvað mun þetta fólk segja þegar það fær ekki neitt fyrir ekki neitt í Danmörku? En auðvitað hefur það þegar hugsað fyrir þessu; það leggst bara upp á risavaxið ríkið sem það bjó sjálft til. Hin örfáu og örþreyttu börn þeirra munu auðvitað borga á meðan bakið ekki brestur í skattpíningunni. Sem það mun gera og börnin því kjósa með fótunum.

Icesave er raunar eins konar afleiða þeirra stjórnmála sem áttavilltir íhaldsmenn úti í hinum stóra bólugrafna heimi kalla nú allt í einu fyrir "þensluskapandi niðurskurð" (expansionary austerity). Hagvöxtur fer af stað ef við skerum niður velferð í kreppunni, það virkar svo vel. Ríkið dregur saman seglin. Skrúfar fyrir bensínið á meðan einkageirinn er í áfalli. Hér heima er útgáfa þessara stjórnmála svona: Hagvöxtur fer af stað ef við hlöðum enn meiri skuldum á þegar ofurskuldsett ríkið, þannig að við verðum hreinlega að skera og skera og skera niður velferðina. Ha ha ha ha hah. Ha ha ha ha hah! Og menn halda að þetta virki!  

En því miður þá er stór hluti hins vestræna heims staddur í sömu sporum og hagkerfi ömmu okkar og afa var árið 1937. Menn í dag hafa bara ekkert lært af dýrmætri reynslu þeirra. Þá, í dagrenningu batans, var farið út í massífan niðurskurð því sú hagfræðikenning varð að tískufyrirbæri í seinni hluta kreppunnar miklu. Batinn steindrapst, auðvitað. En þetta er þó enn verra hér heima á Íslandi því hér hafa menn næstum alveg lokað fyrir allt bensínflæði til hreyfla hagkerfisins, jafnvel áður en það kemst í stellingar flugtaks. Þetta mun fara inn í íslensku hagsöguna sem mestu og stærstu hagstjórnarmistök nokkurn tíma. Og mistökin eru þar að auki framkvæmd af hinni svo kölluðu "hreinu vinstristjórn" sem á allt sitt undir því komið að einhvern tíma sé hægt að afsaka og sanna gangsemi hins núverandi risavaxna opinbera geira. Það var því ekki nema eðlilegt að ég spyrði sjálfan mig að því hvort ég væri geðveikur. Þetta er svo súrrealistískt. 

Hér á þessum erfiðu tímum er allt gert nema það sem með nokkru móti og yfir höfuð nokkurn tíma getur réttlætt hina tröllvöxnu stærð ríkisins. Þetta er eins hjá sumum sem eiga Jagúar inni í stofu hjá sér í Danmörku. Þeir sleppa þá við 180 prósent bílatollinn sem heitir skráningargjald, ef þeir nota ekki bílinn. Eða eins og bóndi sem á eina dráttarvél með sláttuvél en sem hann notar eingöngu til að klippa hárið á sjálfum sér - jafnvel þó nauðasköllóttur sé. 
 
Krækjur:
Fyrri færsla
 

« Fyrri síða | Næsta síða »

Höfundur

Gunnar Rögnvaldsson
Gunnar Rögnvaldsson

Búseta: Ísland.
Reynsla: 25 ára búseta í ESB og fyrirtækja-rekstur í DK/ESB frá 1985 til 2010. Samband:
tilveraniesb hjá mac.com

Ég er hvorki skráður á Facebook, Twitter, Linkedin né á neinum öðrum "félags-vefjum". Aðsetur skrifa minna er einungis að finna hér á þessari síðu og á tilveraniesb.net og í blöðum og tímaritum

Bloggvinir

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband